ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تنوع مرفولوژیک و ژنتیکی ارقام برنج با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره مرتبط با صفات تحمل به خشکی
در این مطالعه، تنوع مرفولوژیک و ژنتیکی 32 ژنوتیپ برنج با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره پیوسته با QTLهای کنترل کننده صفات تحمل به خشکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. تعداد کل نوارهای تولید شده به وسیله هر یک از نشانگرها در محدوده 3 نوار در مکان RM317 تا 8 نوار در مکانهای RM3، RM228 و RM231 متغیر بود. نشانگر RM317 از نظر تعداد آلل موثر، تنوع ژنی نی، شاخص اطلاعات شانون و محتوای اطلاعات چند شکل (PIC)، دارای بالاترین مقادیر در بین نشانگرهای مورد مطالعه بود. ژنوتیپهای مورد بررسی بر اساس صفات مرفولوژیک در شرایط بدون تنش و تنش 4- بار و نیز بر اساس دادههای مولکولی به سه گروه تفکیک شدند. در مجموع نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که با توجه به معیارهای محاسبه شده در گروههای مختلف برنج، تنوع ژنتیکی مناسبی بین گروههای مختلف و نیز بین ارقام هر گروه وجود دارد. واکنش ارقام مورد مطالعه به تنش 4- بار نیز نشان داد که رقم شیرودی و لاینهای 44 و 831 دارای بیشترین طول ریشه و بیشترین میزان تحمل به تنش خشکی بودند، در حالی که ارقام بینام، دمزرد و صدری کمترین طول ریشه و بیشترین حساسیت به تنش خشکی را داشتند. در بین نشانگرها نیز نشانگرهای RM153، RM317 و RM325 با داشتن بیشترین تعداد آلل موثر و بالاترین میزان تنوع، ارقام برنج را بهتر از سایر نشانگرهای مورد مطالعه از نظر خصوصیات بررسی شده در شرایط تنش تفکیک کردند که در صورت تایید نتایج در آزمایشهای تکمیلی دیگر، میتوان از آنها در برنامههای انتخاب به کمک نشانگر در شرایط تنش خشکی استفاده کرد.
https://cr.guilan.ac.ir/article_1430_7285c6503c56ce6b34a1745fe986cb5c.pdf
2014-09-11
89
101
برنج
تحمل به خشکی
تنوع ژنتیکی
صفات مرفولوژیک
نشانگرهای ریزماهواره
زهره
ولیزاده صومعه
1
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
AUTHOR
حبیبالله
سمیعزاده لاهیجی
hsamizadeh@guilan.ac.ir
2
دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
LEAD_AUTHOR
بابک
ربیعی
cerealresearch@guilan.ac.ir
3
استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی تحمل به شوری ژنوتیپهای گندم نان با استفاده از شاخصهای تحمل به تنش
به منظور تعیین برخی شاخصهای پایداری مرتبط با عملکرد دانه گندم در شرایط تنش شوری، 41 ژنوتیپ گندم نان در دو شرایط نرمال و تنش شوری در مزرعه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری واقع در استان یزد مورد ارزیابی قرار گرفتند. شوری آب آبیاری در شرایط نرمال و تنش شوری به ترتیب 2 و 10 دسیزیمنس بر متر بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از اختلاف معنیدار بین عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپها در شرایط نرمال و تنش شوری بود. در بین ژنوتیپهای مورد مطالعه، ژنوتیپهای روشن و بومی یزد به ترتیب با متوسط عملکرد دانه 3791.25 و 3764.47 کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد دانه را در دو شرایط نرمال و تنش دارا بودند. برآورد ضریب همبستگی بین شاخصها و میانگین عملکرد ژنوتیپها در دو شرایط آزمایشی نشان داد که مناسبترین شاخصها برای گزینش ژنوتیپهای متحمل به تنش شوری، شاخصهای میانگین حسابی و هندسی بهرهوری و شاخص تحمل به تنش میباشند. نمودار سه بعدی ژنوتیپها بر مبنای مقادیر این شاخصها و عملکرد دانه در شرایط نرمال و تنش شوری نیز نشان داد که ژنوتیپهای روشن و بومی یزد از عملکرد دانه بالایی در هر دو شرایط نرمال و تنش شوری برخوردار بودند و به عنوان متحملترین ژنوتیپها نسبت به تنش شوری انتخاب شدند.
https://cr.guilan.ac.ir/article_1431_8975c96f7cb69f9ab26776dbb1f0dbc2.pdf
2014-09-11
103
114
تنش شوری
شاخصهای تحمل
عملکرد دانه
گندم نان
امیر
قلیزاده
1
دانشجوی کارشناسیارشد گروه اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
حمید
دهقانی
dehghanr@modares.ac.ir
2
دانشیار گروه اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
جان
دوراک
3
استاد گروه اصلاح نباتات دانشگاه کالیفرنیا آمریکا
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی خصوصیات کیفی سه ژنوتیپ گندم دوروم تحت تراکمهای مختلف کاشت در اصفهان
جهت بررسی خصوصیات کیفی سه ژنوتیپ گندم دوروم (Osta/Gata ،Dipper-6 وPI40100) تحت تراکمهای مختلف کاشت، آزمایشی با استفاده از طرح کرتهای خرد شده، در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. ژنوتیپهای گندم دوروم، عامل اصلی و تراکمهای کاشت (200، 275، 350، 425 و 500 بذر در متر مربع) به عنوان عامل فرعی آزمایش در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپهای مختلف در رابطه با عملکرد دانه و خصوصیات کیفی (به جز حجم رسوب SDS) تفاوت معنیداری وجود داشت. ژنوتیپهای Osta/Gata و PI40100 به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه (4422 در مقابل 2657 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد پروتئین دانه (279 در مقابل 154 کیلوگرم در هکتار) و وزن هکتولیتر (84 در مقابل 80 کیلوگرم) را دارا بودند. در رابطه با محتوای پروتئین دانه، گلوتن مرطوب و خشک، ژنوتیپ PI40100 بیشترین مقادیر (به ترتیب 17.1%، 45.3 گرم و 17.4 گرم) و ژنوتیپهای Osta/Gata و Dipper-6 از مقادیرکمتری برخوردار بودند. همچنین بین عملکرد دانه، عملکرد پروتئین دانه و وزن هکتولیتر همبستگی مثبت بالایی وجود داشت، در حالی که هر کدام از این صفات با محتوای پروتئین دانه و وزن خشک گلوتن همبستگی منفی و معنیداری را نشان دادند. نتایج این آزمایش نشان داد که با افزایش تراکم کاشت، عملکرد دانه (18 درصد)، وزن هکتولیتر (2 درصد) و عملکرد پروتئین (28 درصد) افزایش و از مقدار پروتئین دانه (8 درصد) و وزن مرطوب (21درصد) و خشک (20درصد) گلوتن کاسته شد که با توجه به همبستگیهای بین این صفات، نتایج حاصل منطقی به نظر میرسند. با توجه به تفاوتهای مشاهده شده بین خصوصیات کمی و کیفی ژنوتیپها و تراکمهای مورد استفاده در این آزمایش، انجام آزمایشهای بیشتر برای حصول اطمینان از تفاوت این ژنوتیپها و پاسخ آنها به تراکم کاشت پیشنهاد میشود.
https://cr.guilan.ac.ir/article_1432_c27367069f1c4e5ed8ea3912d14b3d3f.pdf
2014-09-11
115
125
پروتئین دانه
تراکم کاشت
عملکرد دانه
گلوتن مرطوب و خشک
گندم دوروم
ایمان
قدیه زرین آبادی
zarrinabadi.i@gmail.com
1
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان
AUTHOR
پرویز
احسان زاده
ehsanzadehp@gmail.com
2
دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اثر محلولپاشی اسید سالیسیلیک و پاکلوبوترازول بر عملکرد دانه و انتقال مجدد ماده خشک ذرت در شرایط تنش خشکی
اثر مواد ضد تعرق بر میزان انتقال مجدد مواد از اندامهای ذرت تحت تنش رطوبتی، طی آزمایشی به صورت کرتهای خردشده در سال زراعی 1388 در همدان بررسی شد. آبیاری شامل60، 90 و 120 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در کرتهای اصلی و مواد ضد تعرق شامل سالیسیلیک اسید و پاکلوبوترازول (به ترتیب در غلظت 5/0 میلیمولار و 50 میلیگرم در لیتر) به همراه شاهد در کرتهای فرعی قرار گرفتند. رقم ذرت مورد مطالعه هیبرید SC500 بود و مواد ضد تعرق در دو زمان 6 و 8 برگی روی گیاهان پاشیده شدند. نتایج نشان داد که سالیسیلیک اسید در تیمار 90 میلیمتر تبخیر، انتقال مجدد از ساقه و برگ را به ترتیب 15/20 و 59/34 درصد و در تیمار 120 میلیمتر تبخیر، به ترتیب 55/23 و 95/37 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. مصرف پاکلوبوترازول نیز در تیمار 90 و 120 میلیمتر تبخیر، انتقال مجدد از ساقه را به ترتیب به میزان 33/13و 51/16 درصد و از برگ به ترتیب 38/27 و 96/29 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. کارایی و مشارکت انتقال مجدد مواد نیز با مصرف سالیسیلیک اسید و پاکلوبوترازول در تیمارهای 90 و 120 میلیمتر تبخیر افزایش معنیداری نسبت به تیمار شاهد داشتند، اما در تیمار 60 میلیمتر تبخیر، مقدار، کارایی و سهم انتقال مجدد از ساقه، برگ و برگ بلال در تیمار سالیسیلیک اسید کاهش و در تیمار پاکلوبوترازول افزایش یافت. سالیسیلیک اسید در تیمار60، 90 و 120 میلیمتر تبخیر عملکرد دانه را به ترتیب 84/15، 82/20 و 74/29 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد، اما بیشترین عملکرد دانه با 10267 کیلوگرم در هکتار از محلولپاشی سالیسیلیک اسید در تیمار 60 میلیمتر تبخیر به دست آمد. در مقابل، پاکلوبوترازول در شرایط 60 میلیمتر تبخیر سبب کاهش عملکرد دانه و مصرف آن در 90 و 120 میلیمتر تبخیر باعث افزایش عملکرد دانه به ترتیب به میزان 52/17 و 65/21 درصد نسبت به شاهد شد. بنابراین، استفاده از مواد ضد تعرق مانند سالیسیلیک اسید و پاکلوبوترازول برای کاهش آثار تنش کم آبی در ذرت پیشنهاد میشود.
https://cr.guilan.ac.ir/article_1433_4c609225be28168bb615ac94190d5b6b.pdf
2014-09-11
127
139
انتقال مجدد
پاکلوبوترازول
تنش خشکی
ذرت
سالیسیلیک اسید
سمیه
بیات
1
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه بوعلی سینا
AUTHOR
علی
سپهری
sepehri110@yahoo.com
2
استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه بوعلی سینا
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی ساختار جمعیت و تنوع ژنتیکی ژنوتیپهای جو با استفاده از نشانگرهای مولکولی AFLP
کاهش تنوع ژنتیکی موجب آسیبپذیری شدید محصولات زراعی در برابر تنشهای محیطی، آفات و بیماریها و در نتیجه کاهش عملکرد میشود. در این آزمایش تنوع ژنتیکی 77 ژنوتیپ جو با استفاده از هفت جفت آغازگر AFLP بررسی شد. در مجموع 245 نوار ایجاد شد که از بین آنها 227 نوار چندشکل بودند و میانگین تعداد نوارهای چندشکل، 32.42 نوار در هر نشانگر بود. میانگین درصد چندشکلی و محتوای اطلاعات چندشکل نیز به ترتیب 92.37 درصد و 0.43 بود. بررسی کلی آمارههای تنوع ژنتیکی از جمله تعداد آلل مؤثر، تنوع ژنی نی و شاخص شانون نشان داد که از بین هفت ترکیب آغازگری، سه ترکیب E90-M160 ، E100-M160 و E100-M150 نسبت به سایر ترکیبها مقادیر بالاتری را به خود اختصاص دادند و در حقیقت در تمایز ژنوتیپها نقش بارزتری ایفا نمودند و از اینرو، این ترکیبها برای مطالعات بعدی روی جو با استفاده از نشانگرهای AFLP پیشنهاد میشوند. تجزیه خوشهای با استفاده از روش اتصال همسایهها، ژنوتیپها را به شش گروه تقسیم کرد که با تقسیمبندی ژنوتیپها از لحاظ تیپ سرد، گرم یا معتدله مطابقت نسبی داشت، اما این مطابقت جامع نبود. از سوی دیگر، تجزیه ساختار ژنتیکی ژنوتیپها با استفاده از نرمافزار STRUCTURE نشان داد که ساختار جمعیت به دو زیرجمعیت اصلی قابل تفکیک است. بر این اساس 21 و 35 ژنوتیپ بهترتیب به گروه 1 و 2 منتسب و 21 ژنوتیپ نیز به عنوان مخلوط شناخته شدند. ژنوتیپهای مربوط به هر زیر جمعیت از لحاظ ساختار و فراوانی آللی بیشترین شباهت را با هم داشتند و متفاوت از سایر گروهها بودند. اطلاعات حاصل از پژوهش حاضر را میتوان در برنامههای اصلاحی بعدی همانند مکانیابی ارتباطی استفاده کرد.
https://cr.guilan.ac.ir/article_1434_8699644f82ef29659b893f4443895d90.pdf
2014-09-11
141
154
آمارههای تنوع ژنتیکی
ترکیبات آغازگری
ساختار ژنتیکی
زینب
محمدی
1
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
AUTHOR
عاطفه
صبوری
a.sabouri@guilan.ac.ir
2
استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
LEAD_AUTHOR
راویه
حیدری
3
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
AUTHOR
حسین
صبوری
sabouriho@yahoo.com
4
دانشیار گروه تولیدات گیاهی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس
AUTHOR
حسین علی
فلاحی
hafallahi@yahoo.com
5
عضو هئیت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان
AUTHOR
احمدرضا
دادرس
6
دانشجوی دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
AUTHOR
صدیقه
موسی نژاد
mousanejad@guilan.ac.ir
7
استادیار گروه گیاهپزشکی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی تنوع و شناسایی صفات موثر بر عملکرد جو (Hordeum vulgare L.) تحت شرایط عدم تنش و تنش رطوبتی آخر فصل
به منظور ارزیابی تنوع و شناسایی مهمترین صفات موثر بر عملکرد 20 لاین امید بخش جو، دو آزمایش جداگانه تحت شرایط عدم تنش و تنش رطوبتی آخر فصل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان انجام شد. لاینها در هر دو شرایط رطوبتی، از نظرکلیه صفات دارای تنوع و تفاوت معنیدار بودند. در شرایط تنش رطوبتی، لاینهای 9، 6 و 4 دارای بیشترین و لاینهای 13، 16و 17 دارای کمترین عملکرد دانه بودند. در این شرایط رطوبتی، افزایش عملکرد لاین شش ردیفه 9، بیشتر از طریق صفات وزن دانه در سنبله و وزن هزار دانه و در لاینهای دو ردیفه 4 و 6 از طریق صفات تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزار دانه بود. در شرایط عدم تنش رطوبتی، صفت تعداد سنبله در متر مربع و در شرایط تنش رطوبتی، صفات تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزار دانه، دارای بیشترین همبستگی ساده مثبت و معنیدار با عملکرد دانه بودند. لاینهای 2، 4 و 10 کمترین و لاینهای 1، 13 و 18 بیشترین تغییرات عملکرد را داشتند. صفت تعداد سنبله در متر مربع به عنوان مهمترین صفت موثر بر عملکرد دانه در هر دو شرایط رطوبتی شناسایی شد. بعد از این صفت، صفات وزن دانه در سنبله و وزن پدانکل در شرایط عدم تنش و صفات وزن دانه در سنبله و وزن هزار دانه در شرایط تنش رطوبتی به عنوان مهمترین صفات موثر بر عملکرد دانه بودند. بیشترین و کمترین تنوع ژنتیکی به ترتیب مربوط به صفات تعداد سنبله در متر مربع و طول ریشک در شرایط عدم تنش و صفات تعداد سنبله در متر مربع و طول ساقه در شرایط تنش رطوبتی بود. بیشترین و کمترین وراثتپذیری عمومی نیز به ترتیب برای صفات تعداد دانه در سنبله و طول ریشک به دست آمد. نتایج این آزمایش نشان داد که تعداد سنبله در متر مربع، ضمن داشتن بالاترین تنوع، مهمترین صفت موثر بر عملکرد دانه در هر دو شرایط عدم تنش و تنش رطوبتی انتهای فصل بود و به عنوان موثرترین صفت برای اصلاح عملکرد لاینهای جو مورد مطالعه در هر دو شرایط پیشنهاد میشود.
https://cr.guilan.ac.ir/article_1435_10e5b03503c8b19e4bbb0b8011549d00.pdf
2014-09-11
155
173
جو
تنش رطوبتی
تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی
عملکرد دانه
سید سعید
موسوی
s.moosavi@basu.ac.ir
1
استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان
LEAD_AUTHOR
مهدی
زاهدی نو
moosaviss@gmail.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان
AUTHOR
مهرداد
چایچی
3
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان
AUTHOR
محمد رضا
عبداللهی
4
دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اثر تنش شوری بر خصوصیات ریشه ارقام جو Sahara 3771 (متحمل) و Clipper (حساس) به شوری
شوری یکی از مهمترین تنشهای غیر زیستی است که تولید محصولات کشاورزی را در خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک کاهش میدهد. برای بررسی تأثیر شوری بر خصوصیات ریشه، ارقام جو Sahara 3771 (متحمل به شوری) و Clipper (حساس به شوری) در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار تحت شرایط عادی و تنش شوری 100 میلیمولار NaCl در کشت هیدروپونیک ارزیابی شدند. تیمار شوری پس از استقرار گیاهچهها و در مرحله سه برگچهای اعمال شد و تا مرحله ساقهدهی (5 هفتگی) ادامه پیدا کرد. به این ترتیب که، در روز اول اعمال تنش از 500 میلیلیتر NaCl به همراه نصف غلظت محلول هوگلند و از روز دوم به بعد از 1000 میلیلیتر NaCl همراه با غلظت کامل هوگلند استفاده شد. صفات طول، حجم، وزن تر و خشک ریشه، میزان فلورسانس کلروفیل برگ و میزان یونهای K+ و Na+ در سه مرحله 24 ساعت بعد از اعمال تنش در مرحله سه برگی، سه هفته بعد از اعمال تنش در مرحله پنجهزنی و پنج هفته بعد از اعمال تنش در مرحله ساقهدهی اندازهگیری شدند. تجزیه واریانس دادهها و مقایسه میانگینها نشان داد که شوری 100 میلیمولار در مقایسه با شرایط عادی باعث کاهش معنیدار وزن تر ریشه و نسبت K+/Na+ شد. بین مراحل رشدی از نظر وزن تر و خشک ریشه تفاوت معنیدار وجود داشت و با پیشرفت مراحل رشدی میزان این صفات افزایش یافت. ارقام از نظر وزن تر و حجم ریشه در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنیداری نشان دادند. بیشترین طول و حجم ریشه مربوط به رقم Sahara 3771 در مرحله ساقهدهی بود و تنش شوری باعث کاهش بیشتر وزن تر ریشه و نسبت K+/Na+ در رقم حساس (Clipper) در مقایسه با رقم متحمل (Sahara 3771) شد.
https://cr.guilan.ac.ir/article_1436_a019a9556b75be6b9caffff1ae4ca958.pdf
2014-09-11
175
184
حجم ریشه
کلروفیل
کلرید سدیم
مراحل رشد رویشی
نسبت K+/Na+
منیر
میریکندری
1
فارغ التحصیل کارشناسی ارشد گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
AUTHOR
سید ابوالقاسم
محمدی
mohammadi@tabrizu.ac.ir
2
استاد گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز و قطب علمی اصلاح مولکولی غلات دانشگاه تبریز
LEAD_AUTHOR
علی
بندهحق
3
استادیار گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
AUTHOR