2024-03-28T12:55:55Z
https://cr.guilan.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=311
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1393
4
1
ارزیابی روابط بین صفات در ژنوتیپهای گندم زمستانه تحت شرایط تنش رطوبتی انتهای فصل
اسماعیل
محمودی
سلیمان
محمدی
جلال
صبا
حمزه
حمزه
محمد
رضایی
به منظور شناسایی و درک روابط بین صفات مهم زراعی در گندم، 18 لاین امید بخش گندم زمستانه همراه با دو رقم شاهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار تحت شرایط تنش رطوبتی آخر فصل در ایستگاههای تحقیقات کشاورزی میاندوآب و همدان در سال زراعی 86-85 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی مربوط به صفت بیوماس بود. عملکرد دانه با بیوماس (**0.66)، وزن هزاردانه (**0.66) و ارتفاع بوته (**0.30) همبستگی مثبت و معنیدار نشان داد. با انجام تجزیه رگرسیون گام به گام مشخص شد که صفات بیوماس، وزن هزار دانه و روز تا رسیدگی بیشترین تغییرات موجود در عملکرد دانه (R2=77.2) را تبیین نمودند. نتایج تجزیه علیت نیز نشان داد که بیشترین اثر مستقیم مثبت و معنیدار روی عملکرد دانه به ترتیب مربوط به صفات بیوماس (**0.60) و وزن هزار دانه (**0.36) بود، در حالی که صفت روز تا رسیدگی بیشترین اثر مستقیم منفی و معنیدار (**0.16-) را نشان داد. تجزیه به عاملها بر اساس روش تجزیه به مؤلفههای اصلی چهار عامل مستقل را شناسایی نمود که این چهار عامل در مجموع 72.8 درصد از تغییرات کل دادهها را تبیین نمودند. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که صفات بیوماس و وزن هزار دانه میتوانند شاخصهای گزینشی مناسبی برای افزایش عملکرد دانه در ژنوتیپهای مورد مطالعه در شرایط تنش رطوبتی انتهای فصل باشند.
تجزیه به عاملها
تجزیه علیت
تنش رطوبتی
ضریب همبستگی
گندم
2014
06
18
1
11
https://cr.guilan.ac.ir/article_1437_8a110955042c3ea1ddd56fba609e9ab6.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1393
4
1
بررسی برخی از ساز و کارهای تحمل به تنش کم آبی در ژنوتیپهای گندم نان (Triticum aestivum L.)
حوریه
توکلی حسنکلو
علی
عبادی
سودابه
جهانبخش
به منظور بررسی برخی ویژگیهای فیزیولوژیک تحمل به تنش کم آبی در ژنوتیپهای گندم نان، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در گلخانه تحقیقاتی و آزمایشگاه دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه سطح تنش کم آبی (35، 60 و 85 درصد ظرفیت زراعی) و پنج ژنوتیپ گندم نان (C-88D-7، C-88D-17، C88D-19، C88D-20 و رقم میهن) بودند. نتایج آزمایش نشان داد که در اکثر ژنوتیپها با افزایش شدت تنش کم آبی، مقاومت روزنهای، میزان پرولین و قندهای محلول به طور معنیداری افزایش یافته و با تشدید تنش در ژنوتیپهای مورد بررسی کاهش پایداری غشا، پتانسیل اسمزی، میزان اسیدهای آمینه لیزین و متیونین و عملکرد کوانتومی فتوسیستم 2 مشاهده شد. به نظر میرسد که افزایش تجزیه لیزین و متیونین در اثر تنش، منجر به افزایش سنتز پرولین در جهت افزایش تنظیم اسمزی تنش شده باشد. در این آزمایش ژنوتیپ C-88D-17 کمترین کاهش زیست توده را طی تنش نشان داد که ممکن است به دلیل افزایش مقاومت روزنهای، پایداری غشا و کاهش میزان پتانسیل اسمزی در شرایط تنش شدید باشد. رقم میهن نیز بیشترین میزان پرولین و قند محلول را تولید کرده و مقاومت مناسبی نسبت به تنش کم آبی نشان داد، به طوری که زیست توده آن کمتر تحت تأثیر تنش قرار گرفت. با توجه به این نتایج میتوان رقم میهن و ژنوتیپ C-88D-17 را ژنوتیپهای متحمل و ژنوتیپهایC-88D-19 و C-88D-7را نیمه متحمل نسبت به تنش کم آبی معرفی کرد. همچنین، از آنجایی که ژنوتیپ C-88D-20 کمترین تجمع پرولین و زیست توده را نسبت به سایر ژنوتیپها تحت شرایط تنش داشت و کاهش انباشت قندهای محلول در آن مشاهده شد، به نظر میرسد این ژنوتیپ نسبت به سایر ژنوتیپها حساستر به تنش کمبود آب باشد.
پایداری غشا
پرولین
عملکرد کوانتوم
لیزین
متیونین
مقاومت روزنه ای
2014
06
18
13
25
https://cr.guilan.ac.ir/article_1438_e8d6d5753811477e5286c61cf8340c1f.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1393
4
1
بررسی آثار زیست محیطی نظام های تولید گندم در کشور با استفاده از ارزیابی چرخه حیات
سرور
خرم دل
پرویز
رضوانی مقدم
افسانه
امین غفوری
چرخه حیات (LCA) رویکردی برای ارزیابی آثار زیست محیطی تولید محصول است که بر اساس دو مؤلفه میزان مصرف منابع و انتشار آلایندهها به محیط زیست محاسبه میشود. این مطالعه به منظور بررسی اثرات زیست محیطی نظامهای تولید گندم آبی و دیم کشور بر مبنای میزان مصرف کود نیتروژن با استفاده از ارزیابی چرخه حیات در سال 1392 انجام شد. بر اساس روش ارائه شده در ISO14044، LCA در چهار گام تعریف اهداف و حوزه عمل مطالعه، ممیزی چرخه حیات، ارزیابی تأثیر چرخه حیات و تلفیق و تفسیر نتایج محاسبه شد. گروههای تأثیر شامل گرمایش جهانی، اسیدی شدن و اوتریفیکاسیون در بومنظامهای آبی و خشکی بودند. پس از نرمالسازی و وزندهی، شاخص زیستمحیطی (Eco-Index) محاسبه شد. نتایج نشان داد که بالاترین عملکرد گندم آبی و دیم به ترتیب برابر با 8/3 و 8/2 تن در هکتار در شرایط مصرف 220-200 و 60-50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد. در نظام تولیدی گندم آبی، بیشترین پتانسیل گرمایش جهانی، اسیدی شدن و اوتریفیکاسیون نظامهای آبی و خشکی برای سطح کودی بیش از 220 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به ترتیب با 61/889 واحد معادل دی اکسید کربن به ازای یک تن دانه، 53/1 واحد معادل دی اکسید گوگرد به ازای یک تن دانه، 41/2 واحد معادل PO4 به ازای یک تن دانه و 11/1 واحد معادل NOx به ازای یک تن دانه محاسبه شد. مقدار این گروهها در نظام دیم برای سطح کودی بیش از 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به ترتیب برابر با 73/937 واحد معادل دی اکسید کربن به ازای یک تن دانه، 03/3 واحد معادل دی اکسید گوگرد، 74/3 واحد معادل PO4 به ازای یک تن دانه و 05/5 واحد معادل NOx به ازای یک تن دانه بود. دامنه شاخص زیستمحیطی نظامهای تولید گندم آبی و دیم به ترتیب در دامنه 55/0-47/0 و 43/0-34/0 به ازای یک تن دانه برآورد شد.
اسیدی شدن
اوتریفیکاسیون نظام آبی
اوتریفیکاسیون نظام خشکی
شاخص زیست محیطی
گرمایش جهانی
2014
06
18
27
44
https://cr.guilan.ac.ir/article_1439_a1764271955d66bae295534becbf0173.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1393
4
1
بررسی صفات بیوشیمیایی و شیمیایی ژنوتیپهای مختلف برنج تحت تنش شوری
احمد
مجیدی مهر
رضا
امیری فهلیانی
اسد
معصومی اصل
شوری یکی از مهمترین موانع کشاورزی است که تولید محصولات زراعی را کاهش میدهد. جهت بررسی تأثیر شوری بر برخی خصوصیات بیوشیمیایی و شیمیایی گیاه برنج، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال 1391 اجرا شد. فاکتور اصلی 4 سطح شوری (0، 44، 88 و 132 میلیمولار NaCl) و فاکتور فرعی 11 ژنوتیپ برنج بودند. میزان کلروفیل، قندهای محلول، پرولین و پروتئین محلول برگ، سدیم برگ و ریشه، پتاسیم برگ و ریشه، نسبت سدیم به پتاسیم برگ و ریشه اندازهگیری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. ژنوتیپها از نظر تمامی صفات به جز نسبت سدیم به پتاسیم برگ دارای اختلاف معنیداری در سطوح 1 و 5 درصد بودند. همبستگی مثبت و معنیداری بین پرولین و قندهای محلول برگ در شرایط تنش مشاهده شد. تجزیه به عاملها بر اساس تجزیه به مؤلفههای اصلی و چرخش وریماکس در شرایط بدون تنش 5 و در شرایط تنش (متوسط تنشها) 4 عامل به ترتیب 79/79 و 68/10 درصد تغییرات را تبیین کردند. ژنوتیپهای مورد نظر با استفاده از تجزیه خوشهای و روش وارد در هر دو شرایط عدم تنش و تنش، 3 گروه را تشکیل دادند. نتایج حاصل از تجزیه ضرایب عاملی، نشانگر اهمیت مؤلفه تحمل به تنش شامل صفات پرولین و پروتئین برگ در گزینش ژنوتیپهای مطلوب برای شرایط تنش شوری بود. با توجه به نتایج حاصله، میتوان از تلاقی ژنوتیپهای خوشه اول با خوشه سوم به علت حداکثر اختلاف، جهت بهرهوری از هتروزیس و ایجاد تنوع ژنتیکی استفاده نمود.
آبکشت
پتاسیم برگ
پرولین
چرخش وریماکس
همبستگی
Oryza sativa
2014
06
18
45
58
https://cr.guilan.ac.ir/article_1440_9eece1bb44ac652d91209599c90f3a08.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1393
4
1
مکان یابی QTL های کنترل کننده تحمل به سرما در برنج
دینا
کبریایی
علی
اعلمی
حبیبالله
سمیعزاده لاهیجی
مهرزاد
الهقلیپور
به منظور شناسایی نواحی ژنومی مرتبط با تحمل به دماهای پایین در برنج، یک جمعیت F2 متشکل از 124 بوته حاصل از تلاقی لاین PR27137-CR153 (متحمل به سرما) و رقم دمسیاه (حساس به سرما) مورد ارزیابی قرار گرفت. نقشه پیوستگی با استفاده از 20 نشانگر SSR و 81 نشانگر چندشکل AFLP تشکیل شد و در مجموع 3111 سانتیمورگان از ژنوم برنج را با متوسط فاصله 31.67 سانتیمورگان تحت پوشش قرار داد. برای شناسایی QTLها از روش مکانیابی فاصلهای مرکب استفاده شد که در مجموع تعداد 13 فاصله نشانگری واجد QTL برای 4 صفت تحمل به پژمردگی (CIWT)، تحمل به نکروزه شدن (CINT)، تحمل به زرد شدن (CIYT) و تحمل به سرما (CT) مکانیابی شدند. از این تعداد، سه جایگاه QTL برای صفت CIWT روی کروموزومهای 2، 8 و 12، پنج جایگاهQTL برای صفت CINT روی کروموزومهای 1، 3، 3، 10 و 12، سه جایگاه QTL مربوط به صفت CIYT روی کروموزمهای 1، 2 و 8 و دو جایگاه QTL برای صفت CT روی کروموزومهای 3 و 12 مکانیابی شدند. در این تحقیق دو QTL بزرگ اثر qCIWT12 و qCINT12 روی کروموزوم 12 و در مجاورت نشانگرهای RM7200 و E64-M59-5 شناسایی شدند که سهم قابل توجهی از واریانس فنوتیپی را بیان کردند.
برنج
سرما
مکان یابی ژنهای کمی
نشانگرهای ریزماهواره
2014
06
18
59
68
https://cr.guilan.ac.ir/article_1441_f10fa8519824cde796d04117ccfad14e.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1393
4
1
تأثیر نماتد نوک سفیدی برگ برنج (Aphelenchoides besseyi) روی خصوصیات کیفی رقم هاشمی
سیده زهره
اسعدی
سالار
جمالی
فاطمه
حبیبی
صمد
صبوری
تعداد کمی از نماتدهای انگل گیاهی به عنوان عوامل بذرزاد شناخته شدهاند. در این بین، نماتد نوک سفیدی برگ برنج، (Aphelenchoides besseyi Christie)، یکی از مهمترین آنها محسوب میشود. در این تحقیق، تأثیر نماتد مذکور بر ویژگیهای ظاهری (طول و شکل دانه)، خصوصیات شیمیایی (درصد آمیلوز و درجه حرارت ژلاتینی شدن) و خصوصیات پخت (میزان ریآمدن) با کاشت نشای برنج رقم هاشمی در گلدانهایی به ابعاد 20×25 سانتیمتر و تلقیح نماتد در پنج سطح 0، 100، 300، 500 و 700 نماتد در مرحله سه تا پنج برگی با استفاده از لولههای پلاستیکی در محل غلاف، در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سالهای زراعی 1391 و 1392 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش سطح تلقیح، طول، درصد آمیلوز و ریآمدن دانه بهطور معنیداری در سطح احتمال یک درصد کاهش یافت ولی کاهش دمای ژلاتینی شدن معنیدار نبود. همچنین کیفیت پخت در تیمارها با داشتن مقدار آمیلوز و دمای ژلاتینی شدن متوسط، مطلوب بود هرچند ری آمدن و درصد آمیلوز کاهش نشان داد.
کیفیت دانه
Aphelenchoides besseyi
Oryzae sativa
2014
06
18
69
76
https://cr.guilan.ac.ir/article_1442_d0fa7a68a666594b2368ecc802722ada.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1393
4
1
بیوانفورماتیک و پایگاههای اطلاعاتی ژنوم غلات (مطالعه موردی برنج)
نرجس
طبخکار
بابک
ربیعی
پیشرفت فناوریهای نوین و سرعت تحقیقات علم ژنتیک منجر به تولید حجم بالای اطلاعات ژنتیکی در زمینههای مختلف نظیر توالی نوکلئوتیدها و اسیدهایآمینه، عملکرد ژنها و پروتئینها، جهشیافتهها و فنوتیپهای آنها، نشانگرها و استفاده از آنها و موضوعات مرتبط شده است. علاوه بر حجم زیاد اطلاعات ژنتیکی، این اطلاعات پیچیده و دارای تفاوتهای ظریف در روشهای آزمایشی هستند که میتوانند در کیفیت و تفسیر اطلاعات تأثیر بگذارند. به این ترتیب، توصیف و طبقهبندی اطلاعات مرتبط با ژنها و اطلاعات فنوتیپی آنها به طریقی که امکان مقایسه سریع و آسان آنها فراهم باشد، اهمیت بسیاری دارد. استفاده از پایگاههای اطلاعات ژنتیکی میتواند در تکمیل و به روز شدن تحقیقات و آگاهی محققین از آخرین یافتههای علمی کمک بسیاری نماید. استفاده از پایگاههای اطلاعات ژنتیکی در برنامههای اصلاحی غلات در سالهای اخیر، امری متداول و اجتناب ناپذیر بوده است. در این مطالعه، ضمن بررسی پایگاههای اطلاعاتی ژنوم برنج، یکی از کاربردیترین پایگاههای اطلاعاتی غلات معرفی میشود.
اطلاعات ژنتیکی
بیوانفورماتیک
پایگاه های اطلاعاتی غلات
گرامنه
2014
06
18
77
87
https://cr.guilan.ac.ir/article_1443_a02bd157690b83b548a7a8e65adf9738.pdf