تأثیر اندازه بذر بر سرعت ظهور، شاخص های جوانه زنی، رشد گیاهچه و عملکرد چهار رقم گندم نان (Triticum aestivum L.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

2 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

3 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

4 محقق موسسه تحقیقات برنج کشور و دانشجوی دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه گیلان

چکیده

به منظور بررسی اثر اندازه بذر بر شاخص­های جوانه­زنی و رشد گیاهچه چهار رقم گندم نان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در پاییز سال زراعی 92-1391 در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور و آزمایش دیگری به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه زراعت دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد. تیمارهای مورد بررسی در این تحقیق شامل اندازه قطر بذر در چهار سطح (25/2 تا 5/2 میلی­متر، 5/2 تا 75/2 میلی­متر، 75/2 تا 3 میلی­متر و بزرگتر از سه میلی­متر) و رقم (کوهدشت، مغان3، مروارید و بومی) بود. نتایج حاصل از مزرعه نشان داد که رقم و اندازه بذر تأثیر معنی­داری بر عملکرد دانه داشتند. رقم تأثیر معنی­داری بر سرعت ظهور و سرعت ظهور تجمعی گیاهچه در مزرعه نداشت، اما اندازه بذر بر این دو صفت تأثیر معنی­داری را نشان داد. اثر متقابل نیز در صفات سرعت ظهور گیاهچه، سرعت ظهور تجمعی و عملکرد دانه معنی­دار نبود. نتایج حاصل از آزمایشگاه نیز نشان داد که رقم تأثیر معنی­داری بر تمام صفات اندازه­گیری شده داشت، اما تأثیر معنی­داری بر وزن خشک گیاهچه نداشت. اندازه بذر نیز بر تمام صفات غیر از سرعت جوانه­زنی، طول ساقه­چه و ریشه­چه تأثیر معنی­داری را نشان داد. اثر متقابل رقم و اندازه بذر بر درصد جوانه­زنی، سرعت جوانه­زنی، انرژی جوانه­زنی، طول ساقه­چه، وزن تر ساقه­چه، وزن تر ریشه­چه، وزن تر گیاهچه و وزن خشک ساقه­چه معنی­دار بود. بالاترین و پایین­ترین مقادیر وزن خشک گیاهچه به ترتیب 37/31 و 54/15 میلی­گرم بود، که به اندازه بذر بزرگتر از سه میلی­متر و 25/2 تا 5/2 میلی­متر مربوط بود. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می‌رسد که بذر­های گندم با اندازه بزرگتر از سه میلی­متر به دلیل برتری در صفات جوانه‌­زنی و ظهور گیاهچه برای کشت مناسب تر هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of seed size on emergence rate, germination indices, seedling growth and yield of four bread wheat cultivars (Triticum aestivum L.)

نویسندگان [English]

  • Matin Forouzi 1
  • Seyed Mohammad Reza Ehteshami 2
  • Masoud Esfahani 3
  • Mohammad Rabiee 4
چکیده [English]

To study the effect of seed size on germination indices and seedling growth of four bread wheat varieties, a factorial experiment in randomized complete block design with three replications was carried out in research field of Rice Research Institute of Iran during 2012-2013 and the other factorial experiment based on completely randomized design was conducted in agronomy laboratory of Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan. Treatments in this study consist of four levels of seed diameter (2.25- 2.5 mm, 2.5- 2.75 mm, 2.75- 3 mm and larger than 3 mm) and cultivar (Kohdasht, Moghan 3, Morvarid and native). Results of field showed cultivar and seed size had significant effect on grain yield. Cultivar had not significant effect on emergence rate and seedling cumulative emergence rate, but seed size showed significant effect on this characteristics. The interaction in seedling emergence rate, seedling cumulative emergence rate and grain yield was not significant. Results of experiment showed cultivar had significant effect on all measured characteristics, but had not significant effect on seedling dry weight. Seed size had significant effect on all characteristics, except germination speed, shoot length and root length. The interaction of cultivar and seed size on germination percentage, germination speed, germination energy, shoot length, shoot fresh weight, root fresh weight, seedling fresh weight and shoot dry weight was significant. Maximum and minimum amount of seedling dry weight respectively was 31.37 and 15.54 (mg) that related to seed size larger than 3 mm and seed size 2.25- 2.5 mm. According to results of this experiment seems that wheat seeds with size larger than 3 mm, because of priority in germination and seedling emergence is more suitable for cultivate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bread wheat
  • Dry weight
  • germination percentage
  • seed size

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار