دانشگاه گیلان
تحقیقات غلات
2252-0163
2538-6115
2
3
2012
12
27
اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه در ارقام بومی و اصلاح شده برنج در شرایط محیطی گنبد کاووس
165
179
FA
مهدی
غیاثی اسکوئی
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنرکرمان
mehdi_ghiasy@yahoo.com
حسن
فرحبخش
استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنرکرمان
hfarahbakhsh@yahoo.com
حسین
صبوری
استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس
sabouriho@yahoo.com
قاسم
محمدی نژاد
استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنرکرمان
m.dorraninejad@gmail.com
به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه و تعدادی از صفات وابسته به آن، 15 ژنوتیپ برنج (شامل 7 رقم بومی و 8 رقم خارجی) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط بدون تنش (غرقاب) و تنش خشکی پایان فصل در سال زراعی 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت معنیداری بین ژنوتیپها از نظر کلیهی صفات مورد مطالعه در دو شرایط محیطی وجود داشت، به طوری که ارقام بومی واکنش بهتری در مقابل تنش خشکی نشان دادند. در شرایط غرقاب، بیشترین میانگین عملکرد متعلق به ژنوتیپهای دمسیاه و سرخو بود و در شرایط تنش خشکی، رقم گرده بیشترین عملکرد را داشت. بررسی درصد کاهش میانگین صفات در اثر تنش خشکی نشان داد که بیشترین آسیب ناشی از تنش خشکی، به دلیل افزایش تعداد دانه پوک (23/45 درصد) بود. وزن صد دانه (89/0) در شرایط بدون تنش (غرقاب) و تعداد دانه پر (92/0) در شرایط تنش خشکی، بالاترین همبستگی مثبت و معنیدار را با عملکرد دانه داشتند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که صفات مختلفی در توجیه عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و تنش خشکی نقش داشتند، به طوری که در شرایط بدون تنش، وزن صد دانه و در شرایط تنش خشکی، تعداد دانه پر دارای بالاترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه بود. بنابراین، نتایج پژوهش حاضر نشان داد که صفات وزن صد دانه و تعداد دانه پر به عنوان مهمترین صفات زراعی برای انتخاب ارقام با عملکرد دانه بالا به ترتیب تحت شرایط بدون تنش (غرقاب) و تنش خشکی میباشند.
برنج,تجزیه علیت,تنش خشکی,ضریب همبستگی,عملکرد دانه
https://cr.guilan.ac.ir/article_1654.html
https://cr.guilan.ac.ir/article_1654_f40966afd431786bd0e0f6406afaad3a.pdf
دانشگاه گیلان
تحقیقات غلات
2252-0163
2538-6115
2
3
2012
12
27
بررسی پایداری عملکرد ژنوتیپ های برنج در استان اصفهان
181
192
FA
احمد
رمضانی
کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
ramazani@yahoo.com
معرفی ارقام و ژنوتیپهای جدید یکی از دلایل عمده افزایش عملکرد محصولات زراعی در سالهای اخیر بوده است. این تحقیق با هدف بررسی پایداری عملکرد ژنوتیپهای برنج در مناطق مختلف استان اصفهان به اجرا گذاشته شد. در این مطالعه تعداد 11 ژنوتیپ امیدبخش برنج به همراه رقم شاهد سازندگی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار در دو منطقه (ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه و منطقه سهرفیروزان) طی سالهای 1387 و 1388 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب عملکرد ژنوتیپها نشان داد که اثرات ساده سال و مکان در سطح احتمال 5 درصد و اثر ژنوتیپ در سطح احتمال 1 درصد معنیدار بودند. همچنین اثرات متقابل سال × مکان و سال × ژنوتیپ در سطح احتمال 1 درصد و اثر متقابل سه جانبه سال × مکان × ژنوتیپ در سطح احتمال 5 درصد معنیدار شدند. نتایج ارزیابی پایداری عملکرد ژنوتیپها به روشهای مختلف نشان داد که ژنوتیپهای 11، 2 و 4 پایدار بودند و در مقایسه با سایر ژنوتیپها، واکنش بهتری نسبت به شرایط محیطی مورد مطالعه نشان دادند. عملکرد ژنوتیپهای 2 و 4 به ترتیب 8061 و 7955 کیلوگرم در هکتار بود که به ترتیب 1/7 و 7/5 درصد از رقم شاهد سازندگی بیشتر بود. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که ژنوتیپهای 2 و 4 با دارا بودن پایداری مطلوب، عملکرد دانه بالا و خصوصیات زراعی و کیفیت دانه مناسب، به عنوان برترین ژنوتیپها در شرایط آب و هوایی اصفهان بودند.
اثر متقابل ژنوتیپ × محیط,برنج,پایداری,عملکرد دانه,کیفیت پخت
https://cr.guilan.ac.ir/article_1655.html
https://cr.guilan.ac.ir/article_1655_f26bb8b00b75c79f396971522dbd16ca.pdf
دانشگاه گیلان
تحقیقات غلات
2252-0163
2538-6115
2
3
2013
01
21
اثر تنششوری و رژیم آبیاری بر عملکرد برنج و کارایی مصرف آب در خاکهای ترکدار شالیزاری
193
208
FA
علیاشرف
صدرالدینی
دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز
فاطمه
سلحشور دلیوند
دانشجوی دکترای آبیاری و زهکشی دانشگاه تبریز
ph_salahshoor@yahoo.com
روش غالب آبیاری در شالیزارهای ایران روش غرقابی با جریان مداوم در طول فصل رشد است که در هنگام کمبود آب به روشهای تناوبی تغییر مییابد. از سوی دیگر خشکسالیهای متعدد سالهای اخیر و نیز اجرا و بهرهبرداری از سدهای متعدد در حوضه آبریز رودخانه سپیدرود، کیفیت آب این رودخانه را به طور محسوسی کاهش داده است. در این مطالعه اثر تنشهای شوری و خشکی بر جریان افقی و عمودی آب در خاکهای ترکدار شالیزاری در حضور گیاه برنج رقم هاشمی (رقم غالب استان گیلان) مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای مورد مطالعه شامل دو استراتژی آبیاری (غرقاب مستمر و دور آبیاری 6 روز با ارتفاع استغراق 5 سانتیمتر برای هر کدام) و تیمارهای تنش شوری با کاربرد آب آبیاری در سه سطح 2، 3 و 4 دسیزیمنس بر متر بود که در دو حالت ترک مویین (3 میلیمتر) و ترک متوسط (2 سانتیمتر) اعمال شدند. نتایج نشان داد چنانچه ترکهایی با اندازه متوسط در سطح مزرعه تشکیل شود، آبیاری مداوم گیاهان حتی با آبی با کیفیت پایین منجر به عملکرد بالاتری نسبت به استفاده از دور آبیاری شش روز خواهد شد. علیرغم مصرف کمتر آب در تیمارهای با دور آبیاری 6 روز، بیشترین بهرهوری آب مربوط به تیمارهای آبیاری غرقاب در شرایط ترک مویین بود. ترکهای متوسط ایجاد شده در سطح شالیزار نیز به طور قابل توجهی نشت جانبی را افزایش دادند، اما اثر شوری آب آبیاری بر شدت نشت جانبی معنیدار نبود و ترکها بعد از مرطوب کردن خاک بسته نشدند.
برنج,ترک,تنش خشکی,تنش شوری,نشت جانبی,نفوذ عمودی
https://cr.guilan.ac.ir/article_1656.html
https://cr.guilan.ac.ir/article_1656_56910922aea58b6e76e97ee4df26991d.pdf
دانشگاه گیلان
تحقیقات غلات
2252-0163
2538-6115
2
3
2013
02
18
افزایش دقت برآورد منطقه ای عملکرد برنج با ارتقای قدرت تفکیک مکانی داده های ماهواره ای شاخص سطح برگ در مدل گیاهی VSM
209
221
FA
شیدا
مختاری
دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
نادر
پیرمرادیان
استادیار گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
npirmorad@yahoo.com; npirmoradian@guilan.ac.ir
مجید
وظیفه دوست
استادیار گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
majid.vazifedoust@yahoo.com
ناصر
دواتگر
استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور
n_davatgar@yahoo.com
مدل VSM یک مدل گیاهی ساده است که با وجود نیاز به اطلاعات ورودی اندک از دقت قابل قبولی در برآورد عملکرد مزرعهای برنج برخوردار است، اما به دلیل عدم قطعیت در دادههای ورودی، کاربرد مدل در مطالعات منطقهای با محدودیت روبرو است. این محدودیت با تلفیق مدل با دادههای ماهوارهای قابل رفع شدن است. در این پژوهش، پس از تلفیق مدل VSM با دادههای ماهوارهای تابش طول موج کوتاه و شاخص سطح برگ، تأثیر ارتقای قدرت تفکیک مکانی دادههای ماهوارهای شاخص سطح برگ بر برآورد منطقهای عملکرد برنج مورد بررسی قرار گرفت. تصاویر شاخص سطح برگ پس از استخراج از تصاویر سنجنده مادیس با قدرت تفکیک مکانی 250 متر با استفاده از تکنیکهای ریزمقیاس و کاربرد تصاویر سنجنده لندست TM5 تا قدرت تفکیک مکانی 30 متر ارتقا یافت و سپس تأثیر آن بر دقت واسنجیها در برآوردهای منطقهای عملکرد برنج مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از مقایسه شاخص سطح برگ مشاهدهای و برآورد شده، بیانگر افزایش دو برابری دقت برآورد شاخص سطح برگ پس از ارتقای قدرت تفکیک مکانی دادههای ماهوارهای شاخص سطح برگ (از ضریب تبیین 44/0 به 87/0) بود. نتایج تلفیق مدل با دادههای ماهوارهای نیز نشان داد که دقت مدل در برآورد عملکرد منطقهای برنج با کاربرد دادههای ریز مقیاس شده شاخص سطح برگ (قدرت تفکیک مکانی 30 متر) به طور چشمگیری افزایش یافت (ضریب تبیین از 64/0 به 91/0 افزایش یافت).
ریزمقیاس کردن,سنجش از دور,شاخص سطح برگ,مدل VSM,واسنجی مدل
https://cr.guilan.ac.ir/article_1657.html
https://cr.guilan.ac.ir/article_1657_4fefa3392cd570b7b66b015d2d610c6a.pdf
دانشگاه گیلان
تحقیقات غلات
2252-0163
2538-6115
2
3
2013
01
21
مقایسه کارایی پنوکسولام با برخی علفکشهای رایج شالیزار
223
235
FA
ولی اله
معاذی کجل
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی میانه
بیژن
یعقوبی
استادیار موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت)
byaghoubi2002@gmail.com
آتوسا
فرحپور
کارشناس موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت)
مهدی
مهرپویان
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی میانه
علی
واحدی
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی آستارا
آزمایشی دو ساله جهت مطالعه واکنش برنج و علفهای هرز شالیزار به علفکش جدید دو منظوره پنوکسولام در مقایسه با برخی علفکشهای انتخابی رایج برنج طی سالهای 1389 و 1391 در مؤسسه تحقیقات برنج کشور اجرا شد. تیمارهای سال اول شامل پنوکسولام در غلظتهای 24، 30، 36، 42 و 48 (گرم ماده موثره در هکتار)، بوتاکلر+ بنسولفورونمتیل، بوتاکلر+سینوسولفورون و آنیلوفوس+اتوکسیسولفورون و تیمارهای سال دوم پنوکسولام در دو سطح 30 و 40 (گرم ماده موثره در هکتار)، اکسادیارژیل+بنسولفورونمتیل، تیوبنکارب+بنسولفورونمتیل و تیوبنکارب بود. تیمارهای علفکشی رایج در غلظت توصیه شده بررسی شدند. نتایج نشان داد که گیاهسوزی پنوکسولام بر روی برنج در 2 و 4 هفته پس از نشاءکاری (WAT) به ترتیب مشابه و بیشتر از علفکشهای رایج بود. کارایی پنوکسولام در کنترل سوروف در سال اول و دوم آزمایش به ترتیب مشابه و کمتر از علفکشهای رایج و در کنترل «جگنها و پهنبرگها» در هر دو سال اجرای آزمایش کمتر از آنها بود. کاهش کارایی پنوکسولام در کنترل سوروف در سال دوم احتمالاً به دلیل کمبود آب و فقدان غرقاب دائم بود. متوسط کارایی بوتاکلر+بنسولفورونمتیل یا سینوسولفورون در سال اول در کنترل «جگنها و پهنبرگها» به طور متوسط به ترتیب 99، 89 و 85 درصد در 2، 4 و 10 WAT و کارایی پنوکسولام در حداکثر دز توصیه شده و زمانهای مشابه به ترتیب 61، 40 و 57 درصد بود. در سال دوم اجرای آزمایش و در 4-WAT کارایی پنوکسولام در کنترل «پیزور و گوشاب» حداکثر 31 درصد و «بنسولفورونمتیل در اختلاط با باریکبرگکشها» حداقل 90 درصد بود. بیشترین عملکرد شلتوک در سال نخست اجرای آزمایش در تیمار بوتاکلر+سینوسولفورون 3650 (kg/ha) و تیمار بوتاکلر+ بنسولفورونمتیل به مقدار 2913 (kg/ha) با شاهد وجین دستی و دز توصیه شده پنوکسولام از نظر آماری مشابه بود. علفکش آنیلوفوس+اتوکسیسولفورون فاقد کارایی کافی در کنترل تمام علفهایهرز و عملکرد آن با شاهد بدون وجین مشابه بود. اختلاط تیوبنکارب یا اکسادیارژیل با بنسولفورونمتیل در سال دوم دارای بیشترین عملکرد شلتوک (3666≤)و پنوکسولام در حداقل و حداکثر دز مورد بررسی در مقایسه به ترتیب دارای 25 و 48 درصد عملکرد کمتری بود. به طور کلی بر اساس نتایج این تحقیق پنوکسولام در مقایسه با علفکشهای رایج دارای دوام بیشتر گیاهسوزی بر روی برنج، طول دوره کارایی کمتر در کنترل علفهرز سوروف و فاقد کارایی کافی در کنترل دو علفهرز مهم پیزور و گوشاب بود.
برنج,پیزور,سوروف,گوشاب,گیاهسوزی,علف هرز
https://cr.guilan.ac.ir/article_1658.html
https://cr.guilan.ac.ir/article_1658_354180f803571be5bb5b2ddad1e58dbd.pdf
دانشگاه گیلان
تحقیقات غلات
2252-0163
2538-6115
2
3
2013
02
04
تفکیک و شناسایی تعدادی از لا ینها و هیبریدهای برنج (Oryza sativa L.) با استفاده از نشانگرهای مولکولی مرتبط با تحمل به سرما
237
248
FA
فاطمه
چمنی محصص
دانشجوی سابق کارشناسی، گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
حبیب اله
سمیع زاده لاهیجی
دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
hsamizadeh@guilan.ac.ir
محمد مهدی
سوهانی
0000-0003-4545-7306
استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
msohani@guilan.ac.ir
بابک
ربیعی
0000-0001-5432-4498
دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
cr@guilan.ac.ir
سهیلا
طالش ساسانی
مربی گروه علوم باغبانی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
به منظور تعیین قرابت ژنتیکی چهار لاین ایرانی حساس به سرما و پنج لاین مقاوم به سرما با منشأ IRRI و 20 هیبرید حاصل از تلاقی آنها<em>، </em>تعدا<em>د</em> 24 نشانگر SSR مرتبط با QTLهای کنترل کننده مقاومت به سرما و چهار نشانگر مرتبط با <br /> ژنهای مقاومت به سرما مورد ارزیابی قرار گرفتند. بررسی ارتباط بین نشانگرهای SSR مرتبط با QTLهای کنترلکننده مقاومت به سرما با ارقام حساس و مقاوم به سرما نشان داد که نشانگرهای RM292، RM261، RM270، RM263، RM283، RM7200، RM7003، RM239، RM6770، RM101 و RM335 به خوبی توانستند ژنوتیپهای حساس ایرانی را از ژنوتیپهای مقاوم به سرما با منشأ IRRI جدا کنند. ژنوتیپهای حسنی و بینام به ترتیب بیشترین و کمترین شباهت را با ژنوتیپهای با منشأ IRRI داشتند. نشانگرهای مرتبط با ژنهای مقاوم به سرما در بین والدین چند شکلی نشان ندادند. از میان 24 نشانگر SSR استفاده شده، 18 نشانگر چند شکلی نشان دادند که تعداد 51 نوار چند شکل را بین 9 ژنوتیپ والدی تولید کردند. از بین نشانگرهای SSR، RM84 و RM202 با شش و پنج نوار بیشترین و نشانگرهای RM335، RM292، RM420،RM341 ، RM261، RM270 و RM283 با دو نوار کمترین تعداد نوار چند شکل را ایجاد نمودند. محتوای اطلاعات چند شکلی (PIC) نشانگرهای SSR بین 25/0 تا 40/0 متغیر بود. تجزیه خوشهای به روش UPGMA بر اساس ضریب تطابق ساده و بر پایه نشانگرهای SSR، نه لاین والدینی و 20 هیبرید آنها را در چهار گروه قرار داد، که به ترتیب شامل 6، 5، 15 و 3 ژنوتیپ بودند. در مجموع هیبریدها شباهت بیشتری با ژنوتیپهای IRRI داشتند. تابع تشخیص کانونی به روش خطی فیشر نشان داد که صحت گروه بندی حاصل از تجزیه خوشهای 1/93 درصد بود.
تابع تشخیص,تجزیه خوشه ای,ضریب تطابق ساده,مقاومت به سرما,نشانگرهای SSR
https://cr.guilan.ac.ir/article_1659.html
https://cr.guilan.ac.ir/article_1659_645d9f3715fc12f1f358b2649a3d92c2.pdf