TY - JOUR ID - 2546 TI - انتخاب ژنوتیپ های برتر گندم نان (Triticum aestivum L.) با استفاده از شاخص های گزینشی تحت شرایط تنش خشکی JO - تحقیقات غلات JA - CR LA - fa SN - 2252-0163 AU - درانی نژاد, مریم AU - محمدی نژاد, قاسم AU - ناخدا, بابک AD - دانشجوی دکتری، عضو انجمن پژوهشگران جوان دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران AD - دانشیار، پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی و گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران AD - استادیار، گروه فیزیولوژی مولکولی، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران Y1 - 2017 PY - 2017 VL - 7 IS - 2 SP - 171 EP - 183 KW - شاخص اسمیت - هیزل KW - شاخص پسک - بیکر KW - قطع آبیاری KW - گزینش همزمان DO - 10.22124/c.2017.2546 N2 - مؤثرترین روش جهت بهبود ژنتیکی عملکرد به­عنوان یک صفت چندژنی، استفاده از گزینش غیرمستقیم از طریق صفات دیگر و گزینش هم­زمان بر مبنای شاخص­های گزینش مناسب است. هدف از اجرای این پژوهش، انتخاب لاین­های برتر گندم نان با استفاده از شاخص­های گزینشی تحت شرایط تنش خشکی بود. برای این منظور، 305 لاین خالص گندم حاصل از تلاقی ارقام روشن و فلات به­همراه چهار رقم شاهد شامل روشن، فلات، مهدوی و شاه­پسند در قالب طرح آگمنت در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 93-1392 مورد ارزیابی قرار گرفتند. به­منظور اعمال تنش خشکی، آبیاری در مرحله ظهور سنبله قطع شد و عملکرد دانه به­همراه برخی صفات زراعی مورد ارزیابی قرار گرفت. از بین صفات اندازه­گیری شده، صفات وزن دانه­های سنبله اصلی، وزن دانه­های تک­بوته، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، تعداد سنبله در بوته، وزن سنبله اصلی، طول برگ پرچم، طول سنبله و وزن بوته همبستگی ژنتیکی بالایی با عملکرد دانه داشتند. پاسخ به گزینش مستقیم و همبسته این صفات با عملکرد دانه نیز محاسبه و مشاهده شد که صفات تعداد سنبله در بوته و تعداد دانه در بوته بالاترین کارآیی گزینش را دارند. شاخص­های گزینش مختلف تهیه شده با استفاده از این صفات، همبستگی ژنتیکی بالایی با عملکرد دانه نشان دادند. علاوه بر آن، کارآیی نسبی گزینش و بهره مورد انتظار از شاخص با استفاده از شاخص اسمیت - هیزل نسبت به شاخص پسک - بیکر بیشتر بود. بنابراین، استفاده از شاخص بهینه می­تواند برای انتخاب ژنوتیپ­های مناسب در برنامه­های اصلاحی گندم مؤثر باشد. در نهایت، بر اساس هر شاخص 30 لاین برتر انتخاب و از مقایسه آن­ها هفت لاین امیدبخش برای ارزیابی­های بیشتر جهت قرار گرفتن در فرایند معرفی به زارعین شناسایی شدند. UR - https://cr.guilan.ac.ir/article_2546.html L1 - https://cr.guilan.ac.ir/article_2546_4edc72b167b15f2554320eee7e3f29d2.pdf ER -