TY - JOUR ID - 5486 TI - بررسی امکان پیش آگاهی بیماری بادزدگی فوزاریومی سنبله گندم بر اساس عامل های آب و هوایی و زراعی JO - تحقیقات غلات JA - CR LA - fa SN - 2252-0163 AU - آقاجانی, محمد علی AU - براری, حسین AU - کربلایی خیاوی, حسین AD - دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، گرگان، ایران AD - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، ساری، ایران AD - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، اردبیل، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 11 IS - 3 SP - 225 EP - 241 KW - مدل‌سازی KW - وقوع بیماری KW - Fusarium graminearum DO - 10.22124/cr.2022.20998.1698 N2 - بیماری بادزدگی فوزاریومی سنبله یکی از مهم‌ترین بیماری‌های گندم و یکی از بیماری­های بسیار پراهمیت برای پیش‌آگاهی محسوب می‌شود. تحقیق حاضر به‌منظور تعیین ارتباط آماری میان وقوع بیماری و متغیرهای آب و هوایی و زراعی به‌مدت سه سال (سال‌های زراعی 95-94، 96-95 و 97-96) در استان‌های گلستان، مازندران و اردبیل انجام شد. بدین منظور، در مزارع گندم موجود در اطراف ایستگاه‌های هواشناسی، مشخصات زراعی و شدت بیماری یادداشت‌برداری شد. تعداد نه داده آب و هوایی روزانه به 30 متغیر دوره‌ای تبدیل شد. تلفیق تاریخ‌های شروع مرحله گلدهی و طول این دوره در سال‌ها و مناطق مختلف نیز به‌صورت 11 متغیر تقویم زمانی و آب و هوایی محاسبه شد و در تحلیل‌های آماری مورد استفاده قرار گرفت. نتایج آزمون همبستگی متغیرهای یادشده با بیماری نشان داد که بهترین پنجره زمانی برای پیش‌آگاهی بیماری، B020 (20 روز قبل از گلدهی) بود و متغیرهای میانگین دمای بیشینه، تعداد روزهای بارانی، تعداد روزهای خشک، میانگین نسبت ویژه دمایی مرطوب و تعداد روزهای بارانی با رطوبت نسبی بالاتر از 80 درصد، بالاترین همبستگی را با بیماری داشتند. نتایج تجزیه رگرسیون لجستیک و تابع تشخیص برای متغیرهای منتخب به‌صورت مستقل، دوتایی و سه‎‌تایی نشان داد که بهترین متغیر پیشگو به‌صورت مستقل، میانگین دمای بیشینه بود. بهترین ترکیب دوتایی از متغیرهای پیشگو نیز با استفاده از متغیرهای میانگین دمای بیشینه و تعداد روزهای بارانی با رطوبت نسبی بالاتر از 80 درصد به‌دست آمد و افزودن متغیر میانگین نسبت ویژه دمایی مرطوب به این‌ دو متغیر، افزایش معنی‌داری در کارایی پیش‌بینی مدل ایجاد نکرد. بنابراین دو متغیر میانگین دمای بیشینه و تعداد روزهای بارانی با رطوبت نسبی بالاتر از 80 درصد در پنجره‌ 20 روزه قبل از گلدهی، به‌عنوان بهترین مدل برای پیش‌بینی بیماری بادزدگی فوزاریومی سنبله گندم معرفی شدند. UR - https://cr.guilan.ac.ir/article_5486.html L1 - https://cr.guilan.ac.ir/article_5486_cb76380cff6d536dd02cb0843652eb08.pdf ER -