TY - JOUR ID - 6100 TI - ارزیابی اگرواکولوژیک تأثیر مدیریت بقایای گیاهی کنجد و مهار شیمیایی علف‌های هرز بر عملکرد گندم و تراکم علف‌های هرز در الگوی کشت کنجد- گندم در خوزستان JO - تحقیقات غلات JA - CR LA - fa SN - 2252-0163 AU - مزبانی نصر, مالک AU - منصفی, علی AU - حسیبی, پیمان AD - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران AD - استادیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران AD - دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 12 IS - 1 SP - 63 EP - 77 KW - بقایای گیاهی KW - گندم KW - عملکرد KW - علف‌های هرز KW - مدیریت شیمیایی DO - 10.22124/cr.2022.22469.1729 N2 - مقدمه: رقابت علف‌های هرز با گیاهان زراعی در اکوسیستم‌های زراعی یکی از تنش‌های بیولوژیک مهم به شمار می‌رود که سبب کاهش شدید عملکرد می­شود و کنترل آن‌ها می‌تواند تأثیر زیادی در افزایش تولید گیاه زراعی داشته باشد. جمعیت بالای علف‌های هرز به­ویژه در مراحل اولیه رشد گندم که رقابت شدیدی جهت کسب منابع غذایی دارند، می­توانند موجب کاهش پنجه‌زنی گندم شوند. تحقیقات انجام شده در زمینه مدیریت بقایای گیاهی و کنترل شیمیایی علف‌های هرز نشان می­دهد که هر یک از روش‌های مدیریت بقایای‌گیاهی با تأثیر بر خاک، سبب تأثیرگذاری بر عملکرد کمی و کیفی گیاهان زراعی بعدی می‌شوند. بنابراین با توجه به تأثیر مستقیم مدیریت بقایای‌گیاهی و کنترل شیمیایی علف‌های هرز بر عملکرد گیاهان زراعیبه­ویژه در سیستم کشت دوگانه، این تحقیق به­منظور بررسی تأثیر مدیریت بقایای‌گیاهی کنجد و کنترل شیمیایی علف‌های‌هرز بر جمعیت علف‌های‌هرز، عملکرد و اجزای عملکرد گندم انجام شد.مواد و روش ­ها: به­منظور بررسی تأثیر بقایای کنجد و مهار علف‌های هرز بر عملکرد گندم و جمعیت علف‌های هرز، پژوهشی به صورت کرت‌های یک‌بار خرد‌ شده، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی1400-1399 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. مدیریت بقایای گیاهی در سه سطح (مخلوط‌کردن بقایای گیاهی با خاک، آتش‌زدن بقایا و خارج‌کردن تمام بقایا از خاک) به­عنوان کرت­های اصلی و مهار علف‌های هرز در چهار سطح (کنترل شیمیایی با علف‌کش­های متری‌بوزین، آتلانتیس و 2,4-D+MCPA به­صورت پس‌رویشی و عدم کنترل علف‌های هرز به­عنوان شاهد) به­عنوان کرت‌های فرعی در نظر گرفته شدند و رقم گندم نیز رقم مهرگان بود. صفات مورد مطالعه در این تحقیق شامل تعداد و نوع گونه­های علف­های هرز و عملکرد و اجزای عملکرد گندم بودند.یافته­ های تحقیق: نتایج حاصل از این تحقیق در مورد تعداد علف­های هرز نشان داد که بیش­ترین تعداد علف‌های هرز باریک‌برگ و پهن‌برگ مربوط به تیمار خارج‌کردن بقایای گیاهی در شرایط عدم کنترل علف‌های‌هرز بود. در بررسی اجزای عملکرد دانه گندم نیز مشاهدات این آزمایش نشان داد که بیش­ترین تعداد دانه در سنبله با میانگین 1/49 دانه مربوط به روش برگرداندن بقایای گیاهی با کاربرد علف‌کش‌های متری‌بوزین (7/48) و آتلانتیس (2/49) بود. بیش­ترین عملکرد دانه گندم از تیمارهای برگرداندن بقایای‌گیاهی و مهار علف­های هرز با علف‌کش متری‌بوزین به­ترتیب با میانگین  15/4 و 89/4  تن در هکتار به­دست آمد. در مجموع، نتایج این آزمایش نشان داد که با کاربرد علف­کش­های شیمیایی آتلانتیس و سپس متری­بوزین به صورت پس­رویشی به­طور موثری می­توان علف­های هرز مزرعه را کنترل کرد.نتیجه ­گیری: به­طور کلی نتایج این آزمایش، تأثیرپذیری زیست­توده علف­های هرز و عملکرد دانه گندم را در تیمارهای مخلوط‌کردن بقایای کنجد و کنترل علف‌های هرز نشان داد. کاهش جمعیت علف‌های هرز در اثر کاربرد علف‌کش‌های شیمیایی و مدیریت بقایای‌گیاهی را می‌توان به تفاوت زیست‌توده گیاه زراعی و علف­های هرز در تیمارهای آزمایشی نسبت داد. مخلوط کردن بقایا با خاک، موجب افزایش اجزای عملکرد دانه گندم به­ویژه تعداد دانه در سنبله شد و از این طریق، عملکرد دانه و شاخص برداشت گندم را افزایش داد. UR - https://cr.guilan.ac.ir/article_6100.html L1 - https://cr.guilan.ac.ir/article_6100_b27c8a873e4dedbdd78d74f3b75ee321.pdf ER -