2024-03-28T14:03:48Z
https://cr.guilan.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=341
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1391
2
2
کارایی نشانگرهای EST-SSR در تعیین تنوع و ساختار ژنتیکی توده های بومی جو
نیر
عبدالهی سیسی
سید ابوالقاسم
محمدی
سید سیامک
علوی کیا
بهزاد
صادق زاده
تودههای بومی از ذخایر ژنتیکی با ارزش در برنامههای اصلاحی گیاهان زراعی میباشند. تعیین سطح تنوع و روابط ژنتیکی بین تودههای بومی، لازمه حفاظت و بهرهبرداری بهینه از این منابع با ارزش است. در پژوهش حاضر، تنوع و روابط ژنتیکی 119 توده بومی و 25 لاین پیشرفته و تجاری جو از کشورهای ایران، چین، مصر، روسیه، پاکستان و اسپانیا با استفاده از 22 جفت آغازگرEST-SSR بررسی شد. در مجموع، 87 آلل در 21 جایگاه EST-SSR، با میانگین 14/4 آلل به ازای هر جایگاه تکثیر شد. میزان اطلاعات چندشکلی از 23/0 (GBM1212) تا 84/0 (SCSSR09398) با میانگین 52/0 متغیر بود. نشانگرهای مورد مطالعه، دارای میانگین تنوع ژنی 58/0 با دامنه 24/0 تا 86/0 بودند. تجزیه خوشهای بر اساس دادههای EST-SSR و با استفاده از الگوریتم Neighbor-Joining و ضریب فاصله تکاملی Kimura 2-Parameter، ژنوتیپها را به پنج گروه منتسب کرد. در تجزیه به بردارهای اصلی، سه بردار اول در مجموع 09/70 درصد از تغییرات مولکولی کل بین ژنوتیپها را تبیین کردند. نمایش دو بعدی ژنوتیپها بر اساس دو بردار اصلی اول، گروهبندی حاصل از تجزیه خوشهای را تائید کرد. بر اساس تجزیه واریانس مولکولی، تنوع ژنتیکی بالایی درون گروههای جغرافیایی مشاهده شد که میتواند در برنامههای اصلاح جو استفاده شود. نتایج نشان داد که نشانگرهای EST-SSR به عنوان نشانگرهای عملکردی از کارایی مناسبی برای بررسی روابط ژنتیکی ژتوتیپها و تعیین ساختار جمعیتها برخوردار هستند.
تجزیه خوشه ای
تنوع ژنتیکی
جو
نشانگرهای EST-SSR
2012
12
10
83
93
https://cr.guilan.ac.ir/article_1660_d9f59ee0c41a6299087da8466d7e6ebe.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1391
2
2
بررسی خواص ژلاتینی شدن ارقام برنج ایرانی با روش گرماسنجی افتراقی
فاطمه
حبیبی
آسیه
یحیی زاده
مریم
حسینی چالشتری
کبری
تجددی طلب
مهمترین عامل پذیرش ارقام برنج توسط مصرف کننده ایرانی کیفیت پخت و خوراک آن است. این تحقیق به منظور تعیین دقیق درجه حرارت ژلاتینی شدن نشاسته برنج به دو روش لیتل و گرماسنجی افتراقی، روی 10 نمونه از ارقام برنج محلی ایرانی انجام شد. ارقام انتخاب شده از نظر میزان آمیلوز و نمره دهی خواص ژلاتینی بر اساس روش لیتل در یک گروه بودند. با استفاده از منحنی حاصل از دستگاه گرماسنج افتراقی، معیارهایی نظیر انرژی لازم برای ژلهای شدن و درجه حرارت لازم برای شروع و تکمیل ژلاتینی شدن در ارقام مختلف به دست آمد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ارقام مختلف برنج از نظر کلیه خصوصیات حاصل از روش گرماسنجی افتراقی تفاوتهای معنیدار وجود دارد، در حالی که در دادههای حاصل از روش لیتل تفاوت معنیداری بین ارقام مشاهده نشد. بیشترین انرژی مورد نیاز برای غلبه بر ساختار کریستالی و ایجاد یک حالت ژلاتینی در رقم دم سرخ (48/11 ژول بر گرم) و کمترین مقدار در رقم حسن سرایی (44/6 ژول بر گرم) بود، در حالی که ارقام دم سرخ و حسن سرایی در روش لیتل نمره نزدیکی را از نظر میزان تغییرات در محیط قلیا نشان دادند. در ارقامی با آمیلوز مشابه، ایجاد کمپلکس بین آمیلوز- لیپید، باعث استحکام بیشتر ساختار کریستالی نشاسته شده و انرژی بیشتری برای غلبه بر آن در حین پخت نیاز است. نتایج نشان داد که همبستگی معنیداری بین درصد چربی و انرژی مورد نیاز برای ژلاتینی شدن در سطح احتمال 5 درصد وجود دارد. در مقایسه میانگین دادهها، کمترین درجه حرارت مورد نیاز برای شروع ژلاتینی شدن در رقم دمسفید (82/64 درجه سانتیگراد) و بیشترین آن در رقم دمسیاه (70/67 درجه سانتیگراد) بود. همچنین، همبستگی معنیداری بین درجه حرارت مورد نیاز برای شروع ژلاتینیشدن و درصد چربی در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. نتایج این پژوهش نشان داد که روش لیتل یک روش سریع و مقرون به صرفه برای انتخاب ارقام و لاینهایی که نمره ژلاتینی شدن مناسبی (5-3) دارند، میباشد، اما در مواردی که روش لیتل قادر به توضیح تفاوتهای بین ارقام نیست، روش گرماسنجی افتراقی میتواند جزئیات بیشتری از تفاوتهای پخت بین ارقام برنج را توضیح دهد.
برنج
درجه حرارت ژلاتینی شدن
کیفیت
گرماسنجی افتراقی
نشاسته
2012
12
10
95
105
https://cr.guilan.ac.ir/article_1661_d8572d3917a42aec06630c1b1f124806.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1391
2
2
مکانیابی چندصفتی QTLها برای شاخصهای تحمل به خشکی در برنج
مهدی
رحیمی
حمید
دهقانی
بابک
ربیعی
علیرضا
ترنگ
اصلاح برنج برای تحمل به خشکی نیازمند ارزیابی صحیح تنوع موجود در جمعیتهای اصلاحی و تجزیه ژنتیکی شاخصهای مرتبط با تحمل به خشکی است. در این مطالعه، 150 فامیل F5 حاصل از تلاقی بین ارقام سپیدرود (Indica) و غریب (Indica) به منظور مکانیابی چند صفتی نواحی ژنومی (QTLs) کنترلکننده شاخصهای تحمل به خشکی در دو شرایط نرمال و تنش مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه بایپلات نشان داد که شاخصهای تحمل به تنش (STI)، میانگین بهرهوری (MP)، میانگین هندسی بهرهوری (GMP) و میانگین هارمونیک (HM) شاخصهای مناسب برای انتخاب ژنوتیپهای پرمحصول در برنامههای کاربردی اصلاح برنج میباشند. شناسایی QTLها برای هر شاخص با استفاده از روش مکانیابی فاصلهای مرکب نشان داد که سه، سه، دو و سه QTL به ترتیب شاخصهای HM، MP، GMP و STI را کنترل مینمایند، اما تجزیه مشترک دادهها برای بررسی روابط ژنتیکی بین این شاخصها با استفاده از روش مکانیابی چند صفتی نشان داد که روابط ژنتیکی معنیداری بین شاخصهای مورد مطالعه وجود دارد، به طوری که هیچ یک از QTLهای شناسایی شده به طور مستقل یک شاخص را کنترل نکرده و به طور مشترک کنترل چند شاخص را بر عهده داشتند. نتایج این پژوهش نشان داد که تجزیه مشترک چند صفتی نه تنها QTLهای اضافی را شناسایی میکند، بلکه روابط ژنتیکی بین صفات با همبستگی بالا را نیز در سطح مولکولی آشکار میسازد.
برنج
تجزیه چند صفتی
شاخصهای تحمل به خشکی
QTL
2012
12
18
107
121
https://cr.guilan.ac.ir/article_1662_f899733f6818b1004ee5a72459979040.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1391
2
2
مدل سازی واکنش سرعت جوانه زنی ژنوتیپ های مختلف برنج نسبت به دما
حسین
صبوری
عاطفه
صبوری
احمدرضا
دادرس
مراحل جوانهزنی و سبزشدن از حساسترین مراحل زندگی گیاه میباشند، زیرا در این مرحله بذر در معرض عوامل نامساعد محیطی قرار دارد و استقرار بوته با مشکل مواجه میشود. بنابراین پیشبینی زمان جوانهزنی یکی از مهمترین اهداف محققین علوم مدلسازی است. در این راستا روشهای ریاضی از جمله تعیین بهترین تابع رگرسیونی که بتواند واکنش سرعت جوانهزنی نسبت به دما را کمی نموده و دماهای کاردینال را برآورد نماید، میتواند اطلاعات بسیار مفیدی در مورد ویژگیها و نیازهای دمایی گیاه در این مرحله بدست دهد. پژوهش حاضر به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با استفاده از شش رقم برنج شامل بینام، هاشمی، عنبربو (محلی)، دشت، گیل 3 (اصلاح شده) و IR64 (خارجی) و 19 سطح دمایی در دامنه 12 تا 48 درجه سانتیگراد با فاصله دو درجه از هم در سال 1389 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد که بین ژنوتیپهای مختلف برنج و اثر متقابل ژنوتیپ × دما، اختلاف معنیداری از لحاظ سرعت جوانهزنی بذرها وجود دارد. جهت توصیف رابطه بین سرعت جوانهزنی و دما از مدلهای بتا، درجه دوم، منحنی، دندان مانند و دو تکهای استفاده شد. معیارهای مختلف ارزیابی برازش مدل نشان دادند که دقت مدلهای مختلف متفاوت میباشد، به طوری که مدل برتر برای رقم هاشمی مدل دو تکهای، برای دشت و گیل 3 مدل بتا، برای عنبربو و IR64 مدل منحنی و برای بینام مدلهای بتا و منحنی بودند. بر اساس یافتههای حاصل از این پژوهش میتوان از مدلهای فوق برای پیش بینی زمان جوانهزنی بذرها و همچنین مدلسازی ارقام برنج مورد مطالعه استفاده نمود.
برنج
دماهای کاردینال
سرعت جوانهزنی
مدل سازی
2012
12
18
123
135
https://cr.guilan.ac.ir/article_1663_162e6db9ae0f8593e0a6fcfb966ce68d.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1391
2
2
بررسی رقابت درون و برون گونهای در اجتماع گندم (Triticum aesticium ) و یولاف وحشی (Avena fatua) با استفاده از مدل عکس عملکرد و شاخص های رقابتی
فرشاد
سرخی لـله لو
عادل
دباغ محمدی نسب
جلیل
شفق کلوانق
مجتبی
فاتح
به منظور بررسی رقابت درون و برون گونهای در اجتماع گندم و یولاف وحشی با استفاده از مدلهای عکس عملکرد و شاخصهای رقابتی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا شد. فاکتور اول شامل چهار سطح تراکم گندم (صفر، 2، 5 و 8 بوته در گلدان) و فاکتور دوم شامل چهار سطح تراکم یولاف وحشی (صفر، 2، 5 و 8 بوته در گلدان) بود. بذرهای گندم و یولاف وحشی بر اساس تیمارهای آزمایشی در داخل گلدانها کاشته شدند و سپس گلدانها در مزرعه (فضای باز) قرار گرفتند. ضریب رقابت برون گونهای یولاف وحشی روی گندم به مراتب بیشتر از ضریب رقابت برون گونهای گندم روی یولاف وحشی بود. گندم و یولاف وحشی از اثرات رقابت درون گونهای کمتری نسبت به اثرات رقابت برون گونهای برخوردار بودند. همچنین، بوتههای گندم نسبت به یولاف وحشی به رقابت درون گونهای حساسیت بیشتری نشان دادند. قابلیت رقابت نسبی در گندم پایینتر از یولاف وحشی بود و این امر حاکی از آن بود که یک بوته گندم بیشتر از اینکه تحت تأثیر رقابت بوتههای گندم قرار گیرد، از رقابت بوتههای یولاف وحشی متأثر شده است. عملکرد نسبی در نسبتهای مخلوط مورد مطالعه در حدود یک و کمتر از آن بود و نشان داد که یولاف وحشی و گندم بر سر منابع مشترکی با هم رقابت میکنند. با بررسی ضریب ازدحام نسبی این دو گونه نسبت به یکدیگر مشخص شد که یولاف وحشی رقیب قویتری نسبت به گندم است. اثرات رقابت نسبی نیز مشخص کرد که توان رقابتی یولاف وحشی از لحاظ عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب 48/3 و 9/2 برابر توان رقابتی گندم میباشد.
تداخل
عملکرد
قابلیت رقابت نسبی
گندم
یولاف وحشی
2012
12
18
137
147
https://cr.guilan.ac.ir/article_1664_c88a1ef94b98447eff86286d5d142c97.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1391
2
2
اثر مصرف کود نیتروژن، ارتفاع برش محصول اصلی برنج و زمان کاشت شبدر برسیم بر عملکرد و کیفیت دانه راتون و شبدر در کشت توأم
الیاس
رحیمی پطرودی
محمد
رحمانی
حمیدرضا
مبصر
حمید
مدنی
به منظور ارزیابی اثر کود نیتروژن، ارتفاع برش محصول اصلی برنج و زمان کشت شبدر برسیم به عنوان کشت همراه بر صفات کیفی و کمی راتون و شبدر برسیم، آزمایشی در دو سال زراعی 1389-1388 و 1390-1389 به صورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان جویبار استان مازندران اجرا شد.سه سطح کود نیتروژن (صفر، 35 و 70 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) به عنوان عامل اصلی، دو تاریخ کاشت شبدر برسیم (همزمان و 40 روز بعد از برداشت محصول برنج) به عنوان عامل فرعی و دو سطح ارتفاع برش گیاه اصلی برنج رقم طارم محلی (10 سانتیمتر و 40 سانتیمتر از سطح زمین) به عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شد. تجزیه واریانس دادههای آزمایش نشان داد که بیشترین عملکرد دانه، 50 درصد گلدهی و شاخص برداشت راتون با مصرف 70 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و از ارتفاع برش 10 سانتیمتر به دست آمد، در حالی که بیشترین عملکرد بیولوژیک مربوط به ارتفاع برش 40 سانتیمتر بود. افزایش میزان نیتروژن، صفات کیفی دانه راتون شامل دمای ژلاتینهشدن و مقدار پروتئین دانه را نیز افزایش داد، اما بر میزان آمیلوز و قوام ژل تأثیر معنیداری نداشت. عملکرد علوفه تر و خشک شبدر برسیم در هر دو چین در ارتفاع برداشت 10 سانتیمتر و سطح نیتروژن 35 کیلوگرم بیشترین مقدار بود. زمانهای کاشت شبدر برسیم روی عملکرد دانه و کیفیت محصول راتون تأثیر معنیداری نداشت. بیشترین عملکرد وزن تر و خشک و میزان الیاف شبدر برسیم، از کشت همزمان شبدر برسیم با برداشت محصول اصلی برنج به دست آمد. با توجه به نتایج این آزمایش میتوان گفت کاشت شبدر برسیم همزمان با برداشت برنج با ارتفاع برش حدود ده سانتیمتر و مصرف کود نیتروژن به عنوان کود استارتر شرایط مناسبی برای تولید محصول راتون برنج با کیفیت بالاتر و نیز برداشت علوفه قصیل شبدر به همراه بقایای کلش برنج در منطقه است.
ارتفاع برش
راتون
شبدر برسیم
کشت توأم
کود نیتروژن
2012
12
18
149
163