2024-03-29T10:12:11Z
https://cr.guilan.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=344
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1390
1
1
شناسایی ترکیبهای والدینی برای اصلاح خصوصیات کیفی دانه، عملکرد و اجزای آن در برنج
مهرزاد
الهقلیپور
علی
مومنی
مجید
نحوی
میترا
یکتا
سیده سهیلا
زربافی
به منظور تعیین ترکیبپذیری عمومی و خصوصی و مشخص کردن ترکیبهای ایدهآل جهت تولید ارقام پرمحصول با کیفیت پخت مطلوب در برنج، تعداد دو رقم اصلاح شده صالح و سپیدرود به عنوان تستر و هشت رقم بومی هاشمی، آبجیبوجی، محمدی، حسنی، اهلمیطارم، حسنسرایی، سالاری و غریب به عنوان لاین در نظر گرفته شدند. در سال 1383، هر یک از لاینها با تسترها تلاقی داده شدند و در سال 1384، تعداد 16 نتاج به دست آمده به همراه 10 والد (در مجموع 26 تیمار) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار برای عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات کیفی دانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیهواریانس صفات نشان داد که اثر تلاقیها، تفاوت معنیداری (01/0P<) روی تمامی صفات کمی و خصوصیات کیفی دانه داشت که نشان دهنده وجود تنوع کافی در بین همه ژنوتیپها، از جمله تلاقیها، برای کلیه صفات ذکر شده بود. ترکیبپذیری عمومی تسترها برای صفات تعداد خوشه، روز تا رسیدگی، میزان آمیلوز، راندمان تبدیل و طول دانه معنیدار شد. طبق نتایج به دستآمده از این آزمایش، تلاقی سپیدرود×حسنسرایی با دارا بودن ترکیبپذیری خصوصی مثبت و معنیدار برای اصلاح صفات عملکرد دانه، تعداد خوشه و وزن صد دانه و تلاقیهای سپیدرود×محمدی، صالح×سالاری و سپیدرود×غریب با دارا بودن ترکیبپذیری خصوصی مثبت و معنیدار برای دستیابی به لاینهای زودرس، پاکوتاه و پرمحصول، مناسب بودند. برآورد ترکیبپذیری ارقام مورد بررسی برای صفات مربوط به کیفیت دانه، نشان داد که چهار تلاقی فوق برای اصلاح صفات کیفی دانه نیز مناسب بودند. مقدار آمیلوز و درجه حرارتژلاتینیشدن متوسط و راندمان تبدیل، میزان برنج سالم بالا و طول دانه بیشتر از دیگر خصوصیاتی هستند که میتوانند در کنار صفات زودرسی، پاکوتاهی و عملکرد بالا در ترکیب سپیدرود×محمدی مورد توجه قرار گیرند و انتخاب لاینها بر اساس گزینش همزمان این صفات انجام شود.
برنج
ترکیبپذیری عمومی و خصوصی
خصوصیات کیفی دانه
عملکرد و اجزای عملکرد
2012
03
10
1
10
https://cr.guilan.ac.ir/article_1672_f55bb21ac6bf64c19c5493d304df93b3.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1390
1
1
پاسخ به تنش خشکی برخی ژنوتیپهای گندم پاییزه با استفاده از صفات زراعی و الگوی پروتئینی
مصطفی
ولیزاده
زینب
محمودیان
حسین
محمدزاده جلالی
عبدالعلی
غفاری
مظفر
روستایی
به منظور بررسی اثر تنش خشکی در برخی از ژنوتیپهای پیشرفته گندم، آزمایشی در قالب طرح کرتهای خرد شده بر اساس طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتور اصلی سه سطح و فاکتور فرعی 12 ژنوتیپ گندم پاییزه (چهار ژنوتیپ مقاوم، چهار ژنوتیپ بینابین و چـهار ژنوتیپ حساس به خشکی) همراه با دو ژنوتیپ شاهد بود. نتایج تجزیه واریانس ژنوتیپهای گندم در سه شرایط متفاوت آبیاری نشان داد که در صفات طول ریشک، تعداد روز تا رسیدگی، طول دورهی پرشدن دانه، وزن هزار دانه، بیوماس و عملکرد دانه اختلاف معنیداری وجود داشت. قطع آبیاری پس از گلدهی (تنش شدید) موجب کاهش معنیدار صفات وزن هزار دانه، عملکرد دانه، بیوماس، تعداد روز تا رسیدگی و طول دورهی پرشدن دانه شد، ولی صفت طول ریشک بر اثر قطع آبیاری افزایش یافت. اختلاف بین ژنوتیپها برای کلیه صفات، به جز تعداد روز تا رسیدگی، در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. اثر متقابل ژنوتیپ×نوع آبیاری برای کلیه صفات غیر معنیدار به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه را ژنوتیپهای 14 (Sardari)، 6 (DARIC 95-010-OMA-OMA-OMA-6MA-OMA) و 3 (Ghafghaz//F9.10/Maya “s” IRW92-1-D-474-OMA-OMA-OMA-OMA-IMA-OMA) به خود اختصاص دادند که همگی از ژنوتیپهای مقاوم بودند. محاسبه شاخصهای میانگین حسابی عملکرد (MP)، میانگین هندسی عملکرد (GMP) و تحمل به تنش (STI) ضمن داشتن همبستگی مثبت و معنیدار با عملکرد در شرایط بدون تنش و تنش، نشان دادند که ژنوتیپهای 1 (Unknown-1)، 3، 6، 7 (DARIC 95-010-OMA-OMA-OMA-8MA-OMA)، 12 ((RINA-11 و 14 بیشترین مقاومت به خشکی را داشتند و ژنوتیپ 11 (JANZ QT3685-0AUS) حساسترین ژنوتیپ بود. بررسی الگوی نواری گلوتنینهای ذخیرهای نشان داد که ژنوتیپهای حساس فاقد یک پروتئین ذخیرهای ویژه گلوتنین بودند، در حالی که ارقام مقاوم و بیشتر ارقام بینابین آن پروتئین را داشتند.
الگوی پروتئینی
تنش خشکی
شاخص های مقاومت
گندم
2012
03
10
11
24
https://cr.guilan.ac.ir/article_1673_43c55de4e2f7cc2e5d33bd8dcda042fb.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1390
1
1
اثر کود نیتروژن اضافی در تعدیل اثرات تنش خشکی در گندم نان
مریم
گل آبادی
اکبر
قندی
این پژوهش با هدف بررسی نقش کود نیتروژن اضافی در کاهش اثرات تنش خشکی از طریق شاخصهای تحمل و حساسیت به تنش خشکی در گندم نان انجام شد. آزمایش به صورت طرح کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرارانجام شد که در آن آبیاری با سه سطح شامل آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله 50 درصد سنبلهدهی و قطع آبیاری در مرحله 50 درصد سنبلهدهی به همراه 30 درصد کود نیتروژن اضافی به عنوان عامل اصلی و 7 لاین پیشـرفته اصلاحی گندم نان به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شـدند. نتایج نشـان داد که ژنوتیپهای مذکور از نظر شاخصهای مختلف MP، GMP، TOL، SSI و STI در شرایط تنش رطوبتی و تنش رطوبتی همراه با نیتروژن اضافی اختلاف معنیداری داشته و رفتار متفاوتی نشان دادند. مطالعه همبستگی بین عملکرد دانه و شاخصها نشان داد که عملکرد دانه در تمامی شرایط محیطی با شاخصهای GMP و STI همبستگی مثبت و معنیداری داشتند و از اینرو شاخصهای GMP و STI در تمامی شرایط محیطی جهت تفکیک ژنوتیپهای متحمل و حساس انتخاب شدند. نتایج تجزیه خوشهای ژنوتیپها بر اساس عملکرد دانه در شرایط محیطی مختلف و شاخصها نشان داد که در هر دو شرایط محیطی تنش رطوبتی و تنش رطوبتی همراه با نیتروژن اضافی سه گروه مختلف بوجود آمد. مقایسه صفات در بین گروهها نشان داد که در گروه اول شرایط محیطی تنش همراه با نیتروژن اضافی ارقام سپاهان، پیشتار و لاین 9 از نظر کلیه شاخصها و عملکردها بیشترین مقدار را داشتند. همچنین اولین گروه به دست آمده در شرایط تنش رطوبتی نیز شامل رقم پیشتار و لاین 9 بود. بنابراین رقم سپاهان میزان افت عملکرد کمتری را نسبت به تنش رطوبتی داشت که نشان دهنده تأثیر نیتروژن در تعدیل اثرات تنش خشکی در این رقم است. وضعیت مشابهی نیز برای رقم روشن بدست آمد که تیمار نیتروژن از افت عملکرد این رقم در شرایط تنش رطوبتی کاست. اما در سایر ارقام ولاینها تیمار نیتروژن تاثیر قابل توجهی نداشت. مقایسه درصد کاهش عملکرد دانه در محیطهای مختلف نیز همین نتایج را حاصل نمود، به طوری که ارقام سپاهان و روشن به ترتیب در حدود 9 و 6 درصد افت عملکرد کمتری را در شرایط تنش رطوبتی همراه با نیتروژن اضافی در مقایسه با تنش رطوبتی نشان دادند. نتایج آزمون t نیز حاکی بر تفاوت معنیدار عملکرد دانه هر یک از ژنوتیپها در شرایط نرمال و تنش رطوبتی بود، اما بین دو محیط تنش و تنش همراه با نیتروژن اضافی تنها در رقم سپاهان و لاین 11 تفاوت معنیدار ملاحظه شد.
تنش رطوبتی
شاخص حساسیت و تحمل
کود نیتروژن
گندم نان
2012
03
10
25
37
https://cr.guilan.ac.ir/article_1875_e3ae780fe17af68b80e51e2fcfcea84b.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1390
1
1
تأثیر محلول پاشی اسید آبسیزیک بر فعالیت آنزیمها و ترکیبات غیر آنزیمی مرتبط با سیستم دفاعی در جو زراعی
سعید
نواب پور
برگ جو زراعی (لاین L1911) در زمان حداکثر رشد رویشی (کد GS59 راهنمای زیداکس) با استفاده از غلظتهای اسید آبسیزیک (صفر، 50، 200 و800 میکرومولار) محلول پاشی شد. آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه وارویک انگلستان در سال 2003 میلادی انجام شد. نمونهبرداری از برگ تیمار شده در زمانهای 5، 10، 20 و 40 ساعت پس از محلول پاشی انجام شد. برای هر یک از زمانهای مزبور میزان رادیکالهای سوپر اکسید و پر اکسید هیدروژن، فعالیت آنزیمهای دخیل در سیستم دفاعی شامل سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز، اسکوربیک پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز اندازهگیری و مقادیر عوامل دخیل در سیستم دفاعی غیر آنزیمی شامل اسکوربات، آلفا توکوفرول و کاروتنوئیدها تعیین و میزان سطح اکسیداسیون سلولی با انجام سنجش تیوباربیتوریک اندزهگیری شد. نتایج نشان داد که حداکثر میزان رادیکالهای سوپر اکسید و پراکسید هیدروژن 10 ساعت پس از اعمال محلول پاشی اسید آبسیزیک حاصل شد و پس از آن در مراحل 20 و 40 ساعت روند کاهشی ملاحظه شد. در تمام مراحل نمونهبرداری، غلظت 800 میکرومولار اسید آبسـیزیک بیشـترین مقـدار رادیکالهای مزبور را ایجاد کرد. در مـورد کلیه آنزیمهای مورد مطالعه علیرغم تفاوتهای جزئی، اسید آبسیزیک تأثیر معنیداری بر میزان فعالیت و سنتز عوامل آنزیمی و غیرآنزیمی نسـبت به شـاهد نشـان داد. میزان سطح اکسـیداسیون سلولی نیز تحت تأثیر غلظتهایABA طی مراحل نمونهبرداری به طور چشمگیری افزایش یافت. به طور کلی، نتایج این مطالعه نشان داد که غلظتهای پایین ABA به ویژه 50 میکرومول، ضمن افزایش سطح متعادلی از رادیکالهای اکسیژن، منجر به تحریک سیستم دفاعی آنزیمی و غیر آنزیمی شده و بدین وسیله گیاه از بروز تنش اکسیداتیو و خسارات مربوطه مصون میماند.
آنزیمهای آنتی اکسیدان
اسید آبسیزیک
جو زراعی
سیستم دفاعی غیر آنزیمی
2012
03
10
39
51
https://cr.guilan.ac.ir/article_1876_1eb210d4d57b367c4d899a712cfa7c0e.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1390
1
1
اثر تنش خشکی بر میزان خسارت به غشای سلولی و عملکرد دانه سه هیبرید ذرت
میثم
نوروزیان
فرهاد
جباری
خلیل
جمشیدی
جلال
صبا
مجید
پوریوسف
غشاهای بیولوژیک اولین هدف تنشهای غیر زنده هستند و حفظ ساختار و یکپارچگی آنها نقش مهمی در تحمل به خشکی گیاهان دارد. به منظور ارزیابی میزان خسارت به غشای سلولی ارقام مختلف ذرت به دو روش خشکی و گرمایی و تعیین ارتباط آن با عملکرد دانه، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1388 در دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان انجام شد. سطوح آبیاری (شاهد، تنش از مرحله کاکل دهی و تنش از مرحله خمیری شدن دانه) در کرتهای اصلی و سه رقم ذرت (سینگل کراس 704، 647 و 500) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. طبق نتایج به دست آمده از لحاظ میزان خسارت به غشای سلولی در تمام مراحل اندازهگیری (30 روز بعد از کاشت، کاکلدهی و خمیری شدن دانه) بین ارقام مورد بررسی تفاوت معنیداری وجود داشت. در عین حال، در 30 روز بعد از کاشت بیشترین تفاوت ژنوتیپی از لحاظ میزان خسارت به غشای سلولی در بین ارقام مشاهده شد. در مراحل خمیری شدن دانه و 30 روز پس از کاشت، سینگل کراس 500 غشای سلولی ناپایدارتری نسبت به سایر ارقام داشت، اما در مرحله کاکلدهی سینگل کراس647 از غشای سلولی ناپایدارتری برخوردار بود. میزان خسارت به غشای سلولی ارقام مختلف در 30 روز بعد از کاشت، بیشترین همبستگی منفی را با عملکرد دانه نشان داد. از لحاظ میزان خسارت به غشای سلولی به روش گرمایی، رقمهای سینگل کراس 704 و 500 به ترتیب در مراحل کاکل دهی وخمیری شدن دانه دارای آسیب پذیرترین غشای سلولی بودند. چنین به نظر میرسد غربال ژنوتیپها از لحاظ میزان خسارت به غشای سلولی، معیار مناسبی نیتروژ نحمل به تنش خشکی فراهم میکند.
آسیب به غشای سلولی
ذرت
عملکرد دانه
2012
03
10
53
64
https://cr.guilan.ac.ir/article_1877_bdec8301df323cfd454bdda5e8476995.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1390
1
1
بیماری لکهقهوهای برنج و شناسایی قارچهای ایجاد کننده آن در استان گلستان
سید جواد
صانعی
سید اسماعیل
رضوی
سید محمود
اخوت
بیماری لکه قهوهای، یکی از بیماریهای بذرزاد برنج است که در کلیه مراحل رشد گیاه از خزانه تا مزرعه، روی گیاه دیده میشود و خساراتی را از جنبه کیفی و کمی به محصول وارد میکند. هر چند این بیماری در بیشتر نقاط کشور که در آنها برنج کشت میشود وجود دارد، ولی اطلاعات دقیقی از پراکندگی بیماری، تنوع گونهها و همچنین میزان خسارتهای وارده در استان گلستان موجود نیست. از اینرو، مطالعاتی در زمینه شناسایی بیماری و گونههای قارچهای عامل این بیماری در این استان به عمل آمد. برای این منظور، ابتدا از 83 مزرعه برنج در استان نمونهبرداری شد. نمونههای گیاهی جمعآوری شده جهت جداسازی قارچ عامل بیماری پس از ضدعفونی سطحی روی محیط PDA قرار داده شدند و بدین ترتیب 101 جدایه به دست آمد. بررسی صفات مورفولوژیکی کنیدی و کنیدیوفر، فرآیند تشکیل کنیدی و نحوه جوانهزنی آنها نشان داد که قارچهای عامل بیماری متعلق به جنس Bipolaris هسـتند و دو گونه Bipolarisoryzae و Bipolarisspicifera شناسایی شد. گونه B.oryzae 25 درصد و گونه B. spicifera 75 درصد از کل جدایهها را شامل شد. آزمایش بیماریزایی روی نشاهای برنج ارقام دمسیاه، آمل، طارم ندا، طارم عسگری و سنگ طارم انجام گرفت که نشان داد این قارچها روی برنج، بیماریزا بوده و موجب بروز علائم مشخص بیماری لکه قهوهای برنج میشوند. جدایهها همچنین قادر به آلوده کردن گندم، جو و علفهای هرز سوروف (Echinocloa crus-gali (L.) P.Beauv) و فالاریس (Phalaris minor L.) نیز بودند.
استان گلستان
برنج
لکه قهوه ای
Bipolaris
2012
03
10
65
74
https://cr.guilan.ac.ir/article_1878_ee73e2e60e7a5874f2b3741d9706f388.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1390
1
1
بررسی پوسیدگی فوزاریومی بلال ذرت در استان خوزستان
صدیقه
عظیمی
به منظور مطالعه پوسیدگی فوزاریومی بلال ذرت استان خوزستان، نمونهها از مرحله تشکیل خوشه تا هنگام برداشت محصول از بلالهای آلوده در مزارع ذرت در نقاط مختلف استان جمعآوری شد. 164 جدایه فوزاریوم پس از جداسازی و خالصسازی در هفت گونه قرار گرفتند. در بین جدایهها، گونههای F. verticillioides، F. proliferatum و F.semitectum به ترتیب با دارا بودن 74، 46 و 24 جدایه بیشترین فراوانی و گونههای F. sporotrichioides، F. crookwellense، F. subglutinans و F. anthophilum به ترتیب با دارا بودن 8، 4، 4 و 4 جدایه کمترین فراوانی را داشتند. گونه F. crookwellense برای اولین بار از بلال ذرت در ایران گزارش میشود. آزمون بیماریزایی با روش ایجاد زخم در بلال انجام شد و سوسپانسیون مورد استفاده حاوی 106 اسپور در میلیلیتر بود. نتایج حاصل از آزمون بیماریزایی حـاکی از بیماریزا بودن همه جـدایههای مورد استفاده بود. بیشترین میزان بیماریزایی مربوط به گونه F. verticillioides و کمترین میزان بیماریزایی متعلق به گونه F. sporotrichioides بود.
آزمون بیماریزایی
پراکنش قارچ
پوسیدگی فوزاریومی بلال ذرت
گونههای فوزاریوم
2012
03
10
75
83
https://cr.guilan.ac.ir/article_1879_5d25a0b9554f23208b5e5e978000113a.pdf