2024-03-29T18:46:07Z
https://cr.guilan.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=708
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1398
9
4
بررسی بیان تعدادی از ژن های مرتبط با تحمل به خشکی در برنج (Oryza sativa L.)
محمد
محسن زاده گلفزانی
سمانه
آقای پور لیمویی
حبیب اله
سمیع زاده لاهیجی
شاپور
عبدالهی
بهمنظور بررسی تأثیر تنش اسمزی ناشی از اعمال ماده پلیاتیلن گلیکول 6000 بر مولفههای جوانهزنی بذر و تعیین ژنوتیپهای متحمل و حساس به خشکی، 21 ژنوتیپ برنج در سه سطح تنش اسمزی (صفر، 5/7- و 15- مگاپاسکال) با آرایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تمام ژنوتیپها در صفات مورد بررسی شامل طول ریشهچه، طول ساقهچه، نسبت طول ریشهچه به ساقهچه، وزن تر ریشهچه، وزن خشک ریشهچه، وزن تر ساقهچه و وزن خشک ساقهچه، دارای تفاوت معنیداری در سطوح مختلف تنش اسمزی بودند. اثر ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ و تنش اسمزی در تمامی صفات بررسیشده معنیدار بود. بر اساس صفات اندازهگیری شده، لاین 416 و ژنوتیپ IR28 بهترتیب بهعنوان ژنوتیپهای متحمل و حساس به تنش اسمزی انتخاب شدند. پس از استخراج RNA و سنتز cDNA، الگوی بیان چهار ژن واکنشدهنده به تنش خشکی (SOD، FNR، APX وNDH)در تیمارهای صفر، 4، 8، 10 و 24 ساعت تنش دهیدراسیون در مرحله گیاهچهای در دو ژنوتیپ IR28 و لاین 416 با استفاده از تکنیک RealTime PCR مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که ژنهای واکنشدهنده به خشکی بیان بالاتری در لاین متحمل 416 نسبت به ژنوتیپ حساس IR28 داشتند و بیان همه ژنها بهجز FNR با افزایش تنش، افزایش یافت. همچنین، ژن APX در زمانهای ابتدایی پس از تنش بیان چندانی در هر دو ژنوتیپ نداشت، اما بیشترین میزان بیان خود را در 24 ساعت پس از تنش در ژنوتیپ حساس IR28 نشان داد.
پلی اتیلن گلیکول
تنش اسمزی
مولفههای جوانهزنی بذر
cDNA
Real Time PCR
2020
02
20
299
314
https://cr.guilan.ac.ir/article_4319_008a4d93fc9f455ac475e1febd10ebb3.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1398
9
4
ارزیابی لاین های خویش آمیخته نوترکیب برنج (Oryza sativa L.) ایرانی به تنش شوری در مرحله رویشی
سیده مینو
میرعرب رضی
رضا
شیرزادیان خرم آباد
حسین
صبوری
بابک
ربیعی
حسین
حسینی مقدم
تنش شوری یکی از عوامل محدود کننده تولید در بسیاری از گیاهان زراعی از جمله برنج است. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی واکنش 89 لاین خویشآمیخته نوترکیب حاصل از تلاقی دو رقم برنج ایرانی طارم محلی و خزر تحت دو شرایط بدون تنش و تنش شوری هشت دسیزیمنس بر متر در مرحله رویشی بود. آزمایش بهصورت گلدانی و در شرایط هوای آزاد در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب تحت دو شرایط بدون تنش و تنش شوری نشان داد که اثر لاین و برهمکنش لاین× تنش برای کلیه صفات مورد مطالعه معنیدار و نشاندهنده واکنش متفاوت لاینها در دو شرایط بود. نتایج تجزیه واریانس ساده نیز نشان داد که اختلاف بین لاینها در هر دو شرایط برای همه صفات در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. ارزیابی ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که تحت هر دو شرایط آزمایشی، بالاترین ضریب همبستگی بین دو صفت زیستتوده و وزن خشک ساقه وجود داشت. تجزیه رگرسیون گام به گام برای صفت زیستتوده تحت شرایط بدون تنش نشان داد که بهترتیب صفات طول ریشه، نسبت وزن ریشه به اندام هوایی، تعداد پنجه در روز 120 و ارتفاع بوته در روز 120، مهمترین صفات موثر بر زیستتوده بودند، در حالیکه تحت شرایط تنش شوری، علاوه بر این چهار صفت دو صفت سطح ریشه و حجم ریشه نیز بهعنوان صفات موثر بر زیستتوده شناسایی شدند. نتایج تجزیه به عاملها نیز نشان داد که تحت شرایط بدون تنش و تنش شوری، بهترتیب سه و پنج عامل مستقل و پنهانی، دلیل وجود همبستگی بین زیستتوده و سایر صفات در لاینها هستند. تجزیه خوشهای بهروش حداقل واریانس Ward تحت شرایط بدون تنش، لاینها را در چهار گروه قرار داد که گروه چهارم شامل لاینهای با ارزش بالاتر از میاتگین کل برای بیشتر صفات بود. تحت شرایط شوری نیز لاینها در سه گروه قرار گرفتند و لاینهای گروه اول دارای بیشترین مقدار زیستتوده و کمترین نمره ژنوتیپی و متحمل به شوری بودند. در کل نتایج این تحقیق نشان داد که لاینهای شماره 6، 9، 13، 14، 17، 18، 23، 24، 34، 39، 44، 45، 68، 79 و 80 علاوه بر زیستتوده بالا، دارای مقادیر بالایی برای بیشتر صفات مورد مطالعه نسبت به سایر لاینها بودند و بنابراین میتوانند بهعنوان لاینهای متحمل به شوری در تحقیقات بعدی مورد توجه قرار گیرند.
تجزیه به عامل ها
تجزیه خوشه ای
رگرسیون گام به گام
زیست توده
2020
02
20
315
330
https://cr.guilan.ac.ir/article_4320_7ae78dab4956b5a522e84a4281245ed4.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1398
9
4
بررسی کارایی علف کش بیس پیریباک سدیم SC42% در کنترل علف های هرز برنج (Oryza sativa L.)
سمیه
تکاسی
مرتضی
نورعلیزاده اطاقسرا
روح اله
فائز
برای ارزیابی کارایی علفکش بیسپیریباکسدیم SC42% (ریزین) در کنترل علفهای هرز برنج در روش کشت نشایی و مقایسه آن با چند علفکش ثبتشده برنج، آزمایشی در دو منطقه گیلان (رشت) و مازندران (ساری) در سال 1398 اجرا شد. تیمارها شامل بیسپیریباکسدیم SC42% در چهار دز 50، 54، 58 و 62 میلیلیتر در هکتار، بیسپیریباکسدیم OF10% بهمیزان 250 میلیلیتر در هکتار، بیسپیریباکسدیم SC40% بهمیزان 65 میلیلیتر در هکتار، اکسادیآرژیل EC30% بهمیزان 5/3 لیتر در هکتار، مخلوط تریافامون + اتوکسیسولفورون WG30% بهمیزان 150 میلیلیتر در هکتار، پرتیلاکلر EC50% بهمیزان دو لیتر در هکتار و دو شاهد کنترل و بدون کنترل علف هرز بودند. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که علفکش جدید ریزین کارایی مطلوبی در کنترل علفهای هرز برنج داشت و حتی در بالاترین دز استفاده شده نیز موجب گیاهسوزی برنج نشد. کارایی این علفکش در سه دز 54، 58 و 62 میلیلیتر در هکتار در ساری بین 91-85 درصد در کنترل سوروف (Echinochloa crus galliL.)، 66-90 درصد در کنترل اویارسلام (Cyperus difformisL.) و 95-97 درصد در کنترل بندواش (Paspalum distichumL.) و در رشت، 93-60 درصد در کنترل سوروف، 100-60 درصد در کنترل اویارسلام و 77-30 درصد در کنترل بندواش متغیر بود. زیستتوده علفهای هرز در مزرعه آزمایشی ساری کمتر از رشت بود که علت نتایج متفاوت کنترلی را توصیف میکند. علفکش ریزین در سه دز بالاتر مورد بررسی، کارایی مشابهی با علفکشهای ثبتشده در کنترل علفهای هرز داشت و در دز 62 میلیلیتر در هکتار دارای اجزای عملکرد (مانند تعداد پنجه و خوشه، زیستتوده و عملکرد شلتوک) بسیار مطلوب و مشابه با شاهد کنترل علف هرز بود.
اویارسلام
بندواش
سوروف
علف کش پس رویشی
علف کش پیش رویشی
2020
02
20
331
345
https://cr.guilan.ac.ir/article_4329_e8bae4d391168edf07dd7d40406dd879.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1398
9
4
الگوی بیان ژن های HMA1، HMA2 و HMA9 تحت شرایط کمبود روی در ارقام گندم نان با کارایی متفاوت جذب عنصر روی
کامران
مرادی
بابک
عبدالهی مندولکانی
پروتئینهای مرتبط با عناصر سنگین (Heavy Metal Associated Proteins HMA:) در جذب روی (Zn) از خاک و جابهجایی آن در گیاهان نقش دارند. بهمنظور مطالعه بیان ژنهای HMA1، HMA2 و HMA9 در ارقام گندم نان روی- کارا و روی- ناکارا تحت شرایط کمبود روی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه اجرا شد. دو رقم روی- کارا (هامون) و روی- ناکارا (هیرمند) تحت شرایط کمبود روی (صفر) و کفایت آن (5 میلیگرم روی در کیلوگرم خاک) کشت و بیان نسبی این ژنها در ریشه و برگ در دو مرحله رشدی یک ماه بعد از کشت (مرحله رویشی) و 30 درصد گلدهی (مرحله زایشی) با Real time PCR اندازهگیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که بیشترین میزان افزایش بیان ژنهای HMA1 (۵9/30 برابر شاهد) و HMA2 (65/13 برابر شاهد) در مرحله زایشی بهترتیب در برگ و ریشه رقم هامون مشاهده شد. در مقابل، بیشترین میزان افزایش بیان ژن HMA9 (83/48 برابر شاهد) در ریشه رقم هامون در مرحله رویشی مشاهده شد و در مرحله زایشی اختلاف معنیداری بین ارقام روی-کارا و روی-ناکارا بهلحاظ میزان بیان این ژن در ریشه مشاهده نشد. بنابراین، نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بیان ژنهای HMA1، HMA2 و HMA9 در تحمل به تنش کمبود روی خاک در ارقام گندم نان روی-کارا دخیل هستند.
ارقام روی کارا
پروتئین های مرتبط با عناصر سنگین
واکنش زنجیرهای پلیمراز در زمان واقعی
2020
02
20
347
357
https://cr.guilan.ac.ir/article_4330_5f2c2edf4f07aff3cd4fe5fc71442f48.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1398
9
4
صفات مرتبط با تحمل به تنش خشکی و ارتباط آن با نشانگر AFLP در ژنوتیپهای گندم نان
فرزاد
آهک پز
اسلام
مجیدی هروان
مظفر
روستایی
محمد رضا
بی همتا
سلیمان
محمدی
بهمنظور شناسایی نشانگرهای مرتبط با صفات وابسته به تحمل به خشکی تحت دو شرایط متفاوت رطوبتی، دیم (تنش خشکی) و آبیاری تکمیلی، آزمایشی در دو سال متوالی (94-1392) اجرا شد. از بین آغازگرهای AFLP مورد استفاده، هشت ترکیب آغازگری EcoRI/MseI در مجموع 119 نوار چندشکل با میانگین 88/14 نوار بهازای هر نشانگر تولید کردند. متوسط محتوای اطلاعات چند شکلی (PIC) برای کلیه نشانگرها 298/0 محاسبه شد. بر اساس آمارههای تنوع ژنتیکی ارزیابی شده شامل PIC، شاخص شانون (I)، هتروزیگوسیتی مورد انتظار (He) و تعداد آللهای موثر (EA)، ترکیب E-ACT/M-CTT بهعنوان بهترین ترکیب آغازگر در تفکیک ژنوتیپهای مورد مطالعه شناسایی شد. ارتباط بین صفات آگرو-فیزیولوژیک بهعنوان متغیرهای وابسته و دادههای مولکولی بهعنوان متغیرهای مستقل از طریق تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام مورد بررسی قرار گرفت و 76 و 98 نشانگر پیوسته با صفات مورد مطالعه بهترتیب در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی شناسایی شد. در شرایط آبیاری تکمیلی، بالاترین ضریب تبیین به نشانگر E-ACT/M-CTC-11 با توجیه بیش از 60 درصد تغییرات وزن پدانکل، طول پدانکل، وزن خشک سنبله و وزن دانه در سنبله و نشانگر E-ACT/M-CTT-8 با توجیه 62 درصد از تغییرات وزن هزار دانه اختصاص یافت. در شرایط دیم نیز نشانگر E-ACT/M-CTT-8 با 70 درصد، نشانگر E-ACG/M-CTG-2 با 57 درصد و نشانگر E-ACG/M-CAA-2 با 51 درصد، بهترتیب بالاترین میزان تغییرات وزن هزار دانه، نسبت آب از دست رفته و محتوای آب نسبی برگ را تبیین کردند. نشانگرهای E-ACT/M-CTC-11 و E-ACG/M-CAA-20 نیز 32 و 41 درصد از تغییرات عملکرد دانه را بهترتیب تحت شرایط آبیاری تکمیلی و دیم توجیه کردند. در این پژوهش، نشانگرE-ACT/M-CTT-8 بهطور مشترک بیش از 60 درصد از تغییرات وزن هزار دانه را تحت هر دو شرایط آزمایشی توجیه کرد. نتایج این تحقیق میتواند در تامین اطلاعات اولیه برای انتخاب غیرمستقیم صفات گندم از طریق نشانگرهای مرتبط با تحت شرایط دیم مفید باشد.
تجزیه رگرسیون
صفات آگروفیزیولوژیک
محتوای آب نسبی برگ
نسبت آب از دست رفته
نشانگرهای مولکولی
2020
02
20
359
371
https://cr.guilan.ac.ir/article_4331_7f40a0c53ceb13e090b9dc014af10048.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1398
9
4
نقش سطوح مختلف بهره برداری بر شاخص های اقتصادی و انرژی تولید گندم آبی (مطالعه موردی: شهرستان دهلران)
رستم
فتحی
محمد امین
آسودار
رضا
یگانه
بهمنظور ارزیابی نقش سطوح مختلف بهرهبرداری بر شاخصهای اقتصادی و انرژی تولید گندم آبی در شهرستان دهلران استان ایلام، این مطالعه اجرا و در آن مزارع با مساحتهای 5-1، 10-5 و 15-10 هکتار بررسی شد. روشنمونهگیری از نوع طبقهبندی ساده بود و شاخصهای انرژی شامل نسبت انرژی، بهرهوری انرژی، شدت انرژی، افزوده خالص انرژی و شاخصهای اقتصادی شامل هزینه تولید، ارزش ناخالص تولید، درآمد خالص و نسبت سود به هزینه ارزیابی شد. تجزیه واریانس دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS و محاسبات اقتصادی با نرمافزار Excel انجام شد. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد که اختلاف معنیداری بین تیمارهای مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد از نظر شاخصهای انرژی و اقتصادی وجود داشت. ارزیابی شاخصهای انرژی نشان داد که برای مزارع با مساحت 5-1، 10-5 و 15-10 هکتار، شاخص نسبت انرژی بهترتیب برابر با 12/4، 20/5 و 77/5 بود، در حالیکه بهرهوری انرژی بهترتیب برابر با 17/0، 21/0 و 23/0 کیلوگرم بر مگاژول و شدت انرژی بهترتیب برابر با 98/5، 81/4 و 44/4 مگاژول بر کیلوگرم بهدست آمد. سهم انرژیهای تجدیدپذیر از کل انرژی ورودی در سطوح مورد بررسی بهترتیب برابر با 17 درصد، 18 درصد و 19 درصد و سهم انرژیهای تجدیدناپذیر برابر با 83 درصد، 82 درصد و 81 درصد تخمین زده شد. نسبت سود به هزینه نیز برابر با 16/2، 60/2 و 95/2 برآورد شد. نتایج این مطالعه نشان داد که با افزایش سطح زیر کشت، نسبت انرژی، بهرهوری انرژی و نسبت سود به هزینه، افزایش و شدت انرژی و هزینه تولید در هکتار کاهش یافت. بهترین تیمار (سطح زیر کشت) نیز تیمار 15-10 هکتار تعیین شد. بنابراین، بهنظر میرسد که تدوین و اجرای برنامههای لازم بهمنظور یکپارچهسازی اراضی، سبب بهبود شاخصهای انرژی و اقتصادی و افزایش بهرهوری در بخش کشاورزی خواهد شد.
تحلیل اقتصادی
بهره وری انرژی
شدت انرژی
2020
02
20
373
384
https://cr.guilan.ac.ir/article_4332_6062a806ddba35a0dd185896024c0d43.pdf
تحقیقات غلات
2252-0163
2252-0163
1398
9
4
کارایی لاین های خالص ذرت (Zea mays L.) از لحاظ جذب و مصرف فسفر خاک
مریم
رزمجو
رضا
درویش زاده
هادی
علی پور
ابراهیم
سپهر
فسفر بعد از نیتروژن مهمترین عنصر غذایی ضروری مورد نیاز گیاه است و مهمترین نقش را در تولید و انتقال انرژی دارد. در این آزمایش، کارایی جذب و مصرف فسفر در 93 لاین خالص ذرت تحت دو شرایط بهینه و کمبود فسفر قابلِ استفاده بر اساس طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلدانی ارزیابی شد. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد که لاینهای ذرت از لحاظ وزن خشک شاخساره، مقدار و غلظت فسفر کل، شاخص پاسخ به کود، شاخص کارایی جذب فسفر، شاخص کارایی مصرف فسفر و شاخص کارایی فسفر تفاوت معنیداری داشتند. شاخص کودپذیری لاینهای ذرت از 13 تا 67/223 گرم متغیر و میانگین آن 39/70 گرم بود. شاخص کارایی جذب فسفر در لاینهای مورد مطالعه از 11/0 تا 85/0 و میانگین آن 41/0 میلیگرم بر کیلوگرم بود. شاخص کارایی مصرف فسفر نیز از 10/1 تا 65/4 گرم ماده خشک بر میلیگرم فسفر متغیر بود و میانگین آن تحت شرایط بهینه و کمبود فسفر بهترتیب 97/0و 89/1 گرم محاسبه شد. دامنه تغییرات شاخص کارایی فسفر نیز بین 40/0 تا 95/0 درصد و میانگین آن 71/0 بود. بر اساس شاخصهای ارزیابی شده تحت شرایط کمبود فسفر خاک، لاینهای 1، 9، 10 و 26 بهعنوان لاینهای فسفر-کارا و لاینهای 65، 46، 49 و 79 بهعنوان لاینهای فسفر- ناکارا معرفی میشوند. لاینهای فسفر-کارای معرفی شده در این تحقیق میتوانند جهت تولید ارقام فسفر-کارا در برنامههای بهنژادی آینده مورد استفاده قرار گیرند.
تنش غیرزیستی
تنوع ژنتیکی
فسفر-کارا
کمبود فسفر
2020
02
20
385
399
https://cr.guilan.ac.ir/article_4333_136621c4ebe487210f08a03c4ed2a510.pdf