اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و پاکلوبوترازول بر عملکرد دانه و انتقال مجدد ماده خشک ذرت در شرایط تنش خشکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه بوعلی سینا

2 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

اثر مواد ضد تعرق بر میزان انتقال مجدد مواد از اندام­های ذرت تحت تنش رطوبتی، طی آزمایشی به صورت کرت‌های خردشده در سال زراعی 1388 در همدان بررسی شد. آبیاری شامل60، 90 و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در کرت­های اصلی و مواد ضد تعرق شامل سالیسیلیک اسید و پاکلوبوترازول (به ترتیب در غلظت 5/0 میلی‌مولار و 50 میلی‌گرم در لیتر) به همراه شاهد در کرت­های فرعی قرار گرفتند. رقم ذرت مورد مطالعه هیبرید SC500 بود و مواد ضد تعرق در دو زمان 6 و 8 برگی روی گیاهان پاشیده شدند. نتایج نشان داد که سالیسیلیک اسید در تیمار 90 میلی‌متر تبخیر، انتقال مجدد از ساقه و برگ را به ترتیب 15/20 و 59/34 درصد و در تیمار 120 میلی‌متر تبخیر، به ترتیب 55/23 و 95/37 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. مصرف پاکلوبوترازول نیز در تیمار 90 و 120 میلی‌متر تبخیر، انتقال مجدد از ساقه را به ترتیب به میزان 33/13و 51/16 درصد و از برگ به ترتیب 38/27 و 96/29 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. کارایی و مشارکت انتقال مجدد مواد نیز با مصرف سالیسیلیک اسید و پاکلوبوترازول در تیمارهای 90 و 120 میلی‌متر تبخیر افزایش معنی‌داری نسبت به تیمار شاهد داشتند، اما در تیمار 60 میلی‌متر تبخیر، مقدار، کارایی و سهم انتقال مجدد از ساقه، برگ و برگ بلال در تیمار سالیسیلیک اسید کاهش و در تیمار پاکلوبوترازول افزایش یافت. سالیسیلیک اسید در تیمار60، 90 و 120 میلی‌متر تبخیر عملکرد دانه را به ترتیب 84/15، 82/20 و 74/29 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد، اما بیشترین عملکرد دانه با 10267 کیلوگرم در هکتار از محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید در تیمار 60 میلی‌متر تبخیر به دست آمد. در مقابل، پاکلوبوترازول در شرایط 60 میلی‌متر تبخیر سبب کاهش عملکرد دانه و مصرف آن در 90 و 120 میلی‌متر تبخیر باعث افزایش عملکرد دانه به ترتیب به میزان 52/17 و 65/21 درصد نسبت به شاهد شد. بنابراین، استفاده از مواد ضد تعرق مانند سالیسیلیک اسید و پاکلوبوترازول برای کاهش آثار تنش کم آبی در ذرت پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of foliar application of salicylic acid and paclobutrazol on grain yield and dry matter remobilization of maize (Zea mays L.) under drought stress

نویسندگان [English]

  • Somayyeh Bayat 1
  • Ali Sepehri 2
1 Graduate Student, Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Bu-Ali Sina University of Hamedan, Iran
2 Assist. Prof., Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Bu-Ali Sina University of Hamedan, Iran
چکیده [English]

The effect of anti-transpiration substances on dry matter remobilization of maize cv. SC-500 under water stress, a split plot experiment in randomized complete block design with three replications was conducted in Hamedan during 2009 growing season. Three irrigation treatments including irrigation after 60, 90 and 120 mm evaporation and anti-transpiration substances including 0.5 mM salicylic acid (SA), 50 ppm paclobutrazol (PBZ) and control were considered as main- and sub-plots, respectively. The anti-transpiration substances were sprayed on plants at 6 and 8 leaf stages. Results showed that SA under irrigation after 90 mm evaporation increased 20.15% and 34.59% and under 120 mm evaporation increased 23.55% and 37.95% of the remobilization of dry matter from stem and leaf, respectively, compared with control treatment. PBZ treatment also increased 13.33% and 16.51% of the remobilization of dry matter from stem and 27.73% and 29.96% from leaf under 90 and 120 mm evaporation, respectively, compared with control. Furthermore, dry matter translocation efficiency and contribution significantly increased under both 90 and 120 mm evaporation than the control, but under 60 mm evaporation, SA treatment decreased and PBZ treatment increased the rate, efficiency and contribution of the remobilization of dry matter from stem, leaf and spathe. SA increased 15.84%, 20.82% and 29.74% of the grain yield under 60, 90 and 120 mm evaporation compared with control, respectively, but the highest grain yield (10267.36 kg.ha-1) was achieved by SA under the 60 mm evaporation. In contrast, PBZ under the 60 mm evaporation decreased and under the 90 and 120 mm evaporation increased grain yield (17.52% and 21.65%, respectively), compared to control. Therefore, the application of salicylic acid and paclobutrazol anti-transpiration substances are recommended for alleviating effects of water stress in maize plants.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought stress
  • maize
  • Paclobutrazol
  • Remobilization
  • Salicylic acid