ارزیابی تنوع و شناسایی صفات موثر بر عملکرد جو (Hordeum vulgare L.) تحت شرایط عدم تنش و تنش رطوبتی آخر فصل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان

3 عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

4 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

به منظور ارزیابی تنوع و شناسایی مهمترین صفات موثر بر عملکرد 20 لاین امید بخش جو، دو آزمایش جداگانه تحت شرایط عدم تنش و تنش رطوبتی آخر فصل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان انجام شد. لاین‌ها در هر دو شرایط رطوبتی، از نظرکلیه صفات دارای تنوع و تفاوت معنی‌دار بودند. در شرایط تنش رطوبتی، لاین‌های 9، 6 و 4 دارای بیشترین و لاین‌های 13، 16و 17 دارای کمترین عملکرد دانه بودند. در این شرایط رطوبتی، افزایش عملکرد لاین شش ردیفه 9، بیشتر از طریق صفات وزن دانه در سنبله و وزن هزار دانه و در لاین‌های دو ردیفه 4 و 6 از طریق صفات تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزار دانه بود. در شرایط عدم تنش رطوبتی، صفت تعداد سنبله در متر مربع و در شرایط تنش رطوبتی، صفات تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزار دانه، دارای بیشترین همبستگی ساده مثبت و معنی‌دار با عملکرد دانه بودند. لاین‌های 2، 4 و 10 کمترین و لاین‌های 1، 13 و 18 بیشترین تغییرات عملکرد را داشتند. صفت تعداد سنبله در متر مربع به عنوان مهمترین صفت موثر بر عملکرد دانه در هر دو شرایط رطوبتی شناسایی شد. بعد از این صفت، صفات وزن دانه در سنبله و وزن پدانکل در شرایط عدم تنش و صفات وزن دانه در سنبله و وزن هزار دانه در شرایط تنش رطوبتی به عنوان مهم­ترین صفات موثر بر عملکرد دانه بودند. بیشترین و کمترین تنوع ژنتیکی به ترتیب مربوط به صفات تعداد سنبله در متر مربع و طول ریشک در شرایط عدم تنش و صفات تعداد سنبله در متر مربع و طول ساقه در شرایط تنش رطوبتی بود. بیشترین و کمترین وراثت‌پذیری عمومی نیز به ترتیب برای صفات تعداد دانه در سنبله و طول ریشک به دست آمد. نتایج این آزمایش نشان داد که تعداد سنبله در متر مربع، ضمن داشتن بالاترین تنوع، مهم­ترین صفت موثر بر عملکرد دانه در هر دو شرایط عدم تنش و تنش رطوبتی انتهای فصل بود و به عنوان موثرترین صفت برای اصلاح عملکرد لاین­های جو مورد مطالعه در هر دو شرایط پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of diversity and identifying of effective traits on grain yield of barley (Hordeum vulgare L.) under non-stress and terminal moisture stress conditions

نویسندگان [English]

  • Sayyed Saeed Moosavi 1
  • Mahdi Zahedi-No 2
  • Mehrdad Chaichi 3
  • Mohammad Reza Abdollahi 4
1 Assist. Prof. Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran
2 M. Sc. Student, Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran
3 Staff Member, Hamadan Agricultural and Natural Resources Research Center, Iran
4 Assoc. Prof., Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran
چکیده [English]

To evaluate the genetic  diversity and detecting the most effective traits on yield of barley promising lines, two separate experiments were conducted based on randomized completely block design with three replications under non- stress and terminal moisture stress conditions. The lines had significant differences for all studied traits in both stress and non-stress conditions. In moisture stress condition, the lines 4, 6 and 9 had the highest and the lines 13, 16 and 17 had the lowest grain yield. Kernel weight per spike and 1000- kernel weight had the most important role for increasing of yield in the six rowed line number 9, while spike number per m2 and 1000- kernel weight were the most effective traits in two rowed lines 4 and 6. Spike number per m2 under non-moisture stress condition and spike number per m2 and 1000- kernel weight under terminal moisture stress condition had significant positive correlations with grain yield. The lines 2, 4 and 10 had the lowest and the lines 1, 13 and 18 had the highest variation for grain yield. Number of spike per m2 was detected as the most effective trait on grain yield in both moisture conditions. Furthermore, kernel weight per spike and peduncle weight under non- stress condition and kernel weight per spike and 1000-kernel weight under moisture stress condition were the most important traits on grain yield. Also, number of spike per m2 and awn length under non-stress condition and number of spike per m2 and stem length under moisture stress condition had maximum and minimum genetic diversity, respectively. The maximum and minimum heritability was also calculated for the number of kernel per spike and awn length, respectively. Results of this research showed that number of spike per m2 with the highest genetic diversity was the most effective trait on grain yield under both non-stress and moisture stress conditions and can be recommended to improve grain yield of the studied barley promising lines.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Barley
  • Moisture stress
  • Phenotypic and genotypic variation
  • Yield

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار