ارزیابی ژنوتیپ های پیشرفته گندم دوروم بر اساس شاخص های تحمل خشکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه

2 استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه

3 استادیار معاونت مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، ایستگاه سرارود کرمانشاه

چکیده

به منظور بررسی شاخص های تحمل خشکی و شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به تنش خشکی در گندم دوروم، 20 ژنوتیپ پیشرفته گندم دوروم به همراه 3 شاهد، ارقام زردک و ساجی (شاهدهای گندم دوروم) و رقم سرداری (شاهد گندم نان) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در سال 1390-1389 در معاونت موسسه تحقیقاتی-کشاورزی دیم کشور (سرارود) مورد آزمایش قرار گرفتند. بر مبنای عملکرد دیم و آبیاری تکمیلی شاخص های کمی تحمل به خشکی از قبیل میانگین بهره‌وری، شاخص تحمل، میانگین هندسی بهره‌وری، میانگین هارمونیک، شاخص حساسیت به تنش، شاخص تحمل تنش، شاخص عملکرد و شاخص پایداری عملکرد محاسبه شدند. ژنوتیپ‌های شماره 2، 4، 8، 21 (ساجی) و 18 دارای بالاترین مقدار شاخص های میانگین بهره‌وری، میانگین هندسی بهره‌وری، میانگین هارمونیک و تحمل به تنش بودند. در حالی که ژنوتیپ‌های شماره 12، 22 (زردک)، 16 و 19 با کمترین مقدار شاخص های حساست به تنش و تحمل دارای حساسیت به خشکی کمتری بودند. تجزیه بای پلات نشان داد که ژنوتیپ‌های شماره 8،21 و 18 در مجاورت بردارهای مربوط به شاخص های میانگین بهره‌وری، میانگین هندسی بهره‌وری، میانگین هارمونیک و تحمل به تنش قرار گرفتند و به عنوان ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی شناسایی شدند. جمع بندی نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که از بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه ژنوتیپ‌های شماره 8، 21 و 18 ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of durum wheat advanced genotypes based on drought tolerance indices

نویسندگان [English]

  • Nasim Khaksar 1
  • Ezatollah Farshadfar 2
  • Reza Mohammadi 3
1 Ph. D. Student, Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Razi University, Kermanshah
2 Prof., Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Razi University, Kermanshah
3 Assist. Prof., Dry land Agricultural Research Sub-Institute, Sararood Station, Kermanshah
چکیده [English]

To investigate drought tolerance indices and identify drought tolerant genotypes in durum wheat, 20 advanced durum wheat genotypes along with three checks, Zardak and Saji (durum wheat checks) and Sardari (bread wheat check) were assessed in a randomized complete block design with 3 replications under two rainfed and supplemental irrigation conditions in the Drayland Agricultural Research Sub-Institute (Sararood, Kermanshah, Iran) in 2010-11 cropping season. Drought tolerance indices i.e. mean productivity (MP), tolerance index (TOL), genomic mean productivity (GMP), harmonic mean (HAM), stress susceptibility index (SSI), stress tolerance index (STI), yield index (YI) and yield stability index (YSI) were calculated on the basis of grain yield in the both stress and non-stress conditions. The genotypes No. 2, 4, 8, 21 (Saji) and 18 with the highest values of MP, GMP, HAM and STI were found to be tolerant genotypes, while the genotypes 12, 21 (Zardak), 16 and 19 with the lowest values of TOL and SSI had the least susceptibility to drought stress. Biplot analysis indicated that the genotypes No. 8, 21 (Saji) and 18 were characterized by the indices of MP, GMP, HAM and STI as drought tolerant genotypes. The results of this research showed that in all of the genotypes, genotypes No. 8, 21 and 18 were tolerant genotypes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought stress
  • Drought tolerance indices
  • Durum wheat
  • Grain yield

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار