ارزیابی تحمل به شوری در ارقام و لاین های برنج(Oryza sativa L.) با تأکید بر شاخص های تحمل به تنش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

2 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

3 استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

4 پژوهشگر موسسه تحقیقات برنج کشور، رشت

چکیده

به منظور ارزیابی تحمل به تنش شوری در مرحله گیاهچه­ای، 17 ژنوتیپ بومی و اصلاح شده در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار مقایسه شدند. تنش شوری در مرحله ابتدایی رشد رویشی و در 4 سطح شوری NaCl (4، 8 و 12 دسی­زیمنس بر متر و تیمار شاهد با هدایت الکتریکی 19/1 دسی­زیمنس بر متر) اعمال شد. نتایج حاصل نشان داد که ژنوتیپ­ها از نظر امتیاز ژنوتیپی متفاوت بودند. ویژگی­های مورفولوژیک شامل طول شاخساره و ریشه، وزن خشک شاخساره و ریشه، نسبت طول ریشه به طول شاخساره و بیوماس رویشی اندازه­گیری شدند. امتیازبندی تحمل به شوری ژنوتیپ­ها برای همه صفات در سطح احتمال 1% معنی­دار شد که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی معنی­دار بین آن‌ها بود. مقایسه میانگین­ها نشان داد که طول ریشه و طول شاخساره با افزایش سطوح شوری کاهش یافت. بیشترین و کمترین ارتفاع شاخساره به ترتیب در رقم شاه­پسند و حسن سرایی (رقم محلی) مشاهده شد. بیشترین مقادیر شاخص­های STI، MP، GMP و HM متعلق به ارقام شاه­پسند، سنگ­جو و لاین 416 بود. بر اساس نتایج حاصل از همبستگی میان شاخص­ها و تجزیه به مؤلفه‌های اصلی در سه سطح شوری، STI، GMP و HM به عنوان شاخص‌های مطلوب مقاومت تعیین شدند. نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و تجزیه خوشه­ای برای گروه­بندی ژنوتیپ­ها با استفاده از این شاخص­ها نیز نشان داد که از بین ژنوتیپ­های مطالعه شده، رقم محلی شاه­پسند و لاین اصلاح شدۀ 416 متحمل­ترین ژنوتیپ­ها به تنش شوری در مرحله گیاهچه­ای بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of salt tolerance in rice (Oryza sativa L.) cultivars and lines with emphasis on stress tolerance indices

نویسندگان [English]

  • Homa Izaddoost 1
  • Habibollah Samizadeh 2
  • Babak Rabiei 3
  • Shahpoor Abdollahi 4
1 Graduate Student of Biotechnology, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan
2 Assoc. Prof. Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan
3 Prof., Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan
4 Researcher, Rice Research Institute of Iran (RRII)
چکیده [English]

To investigate salinity tolerance at seedling stage, seventeen landrace and improved genotypes of rice (Oryza sativa L.) were assessed in a factorial experiment based on randomized complete block design with three replicates. Four salinity levels (1.19, 4, 8 and 12 ds.m-1) was applied in the early stage of vegetative growth. Results showed that the genotypes were significantly different for salinity tolerance score. Morphological characteristics such as stem (SL) and root (RL) length, dry weight of stem (SDW) and root (RDW), root to shoot length (RL/SL) ratio and vegetative biomass (Bi) were measured. Significant differences (P< 0.01) among genotypes were observed on all studied traits, indicating genetic variation among the genotypes. Mean comparisons among genotypes showed that root and shoot length decreased with increasing salinity levels. The highest and lowest shoot length belonged to Shahpasand and Hasansaraei varieties, respectively. Salinity tolerance indices showed that the highest value of STI, MP, GMP and HM belonged to Shahpasand, Sangjo and Line 416. Results of correlation coefficients among the indices and principle component analysis showed that STI, GMP and HM indices were the most suitable resistance indices. Also, results of principle component analysis and cluster analysis for clustering the studied genotypes by using of these indices exhibited that Shahpasand and Line 416 were most tolerant to salinity stress at seedling stage among the studied genotypes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Morphological characteristics
  • Resistance indices
  • rice
  • Salt stress

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار