ارزیابی ساختار ژنتیکی صفات مرتبط با کیفیت نانوایی در گندم نان با استفاده از روش بای پلات و دی‌آلل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشیار پژوهش موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج

چکیده

به منظور برآورد خصوصیات ژنتیکی صفات مرتبط با کیفیت نانوایی از قبیل وزن هزار دانه، درصد پروتئین دانه، حجم رسوب زلنی، حجم نان، شاخص سختی بذر، درصد جذب آب آرد، عدد فالینگ، درصد گلوتن‌تر و ارتفاع رسوب SDS از شش رقم گندم تجاری به نام‌های اترک، اروند، زرین، کرج-3، Mv-17، نوید و نتاج آن‌ها در قالب یک طرح تلاقی نیمه دی‌آلل استفاده شد. آزمایش‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی ماهی‌دشت کرمانشاه طی سال‌های 89-1388 و 90- 1389 اجرا شد. داده‌های حاصل با روش بای‌پلات و هیمن تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب داده‌ها نشان داد که بین ژنوتیپ‌ها برای کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی‌داری وجود دارد. دو نسبت ژنتیکی  و  نشان دادند که سهم اثر افزایشی در کنترل صفات بیشتر بود. نتاج تجزیه بای‌پلات نشان داد که والدهای اترک، زرین و کرج-3 دارای بیشترین مقدار GCA در افزایش صفات مهم کیفی بودند. نتایج ترکیب‌پذیری خصوصی نشان داد که ترکیب‌های اترک × زرین، زرین × کرج-3، و اترک × کرج-3 دارای بیشترین مقدار SCA به منظور ارتقاء صفات کمی و کیفی بودند. آزمون‌های اپیستازی با استفاده از ضریب رگرسیون و تجزیه واریانس Wr-Vr نشان داد که مدل افزایشی-غالبیت برای صفات درصد پروتئین، حجم رسوب زلنی، سختی دانه، عدد فالینگ و درصد گلوتن‌تر کفایت می‌کند، اما در سایر صفات اثرات اپیستازی نیز وجود دارد. نتایج بدست آمده از تجزیه هیمن نشان داد که سهم اثرات افزایشی در کنترل صفات بیشتر از سهم اثرات غیرافزایشی است. بیشترین و کمترین میزان وراثت‌پذیری خصوصی به صفات درصد پروتئین و عدد فالینگ به ترتیب 75 درصد و 25 درصد تعلق گرفت. به علت انتقال ژن‌ها و اثر تجمعی آن‌ها در نسل بعد و بهبود صفات هدف، می‌توان از طریق گزینش در نسل‌های اولیه از این ارقام در افزایش صفات مرتبط با کیفیت نانوایی در برنامه اصلاح گندم نان استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Estimation of genetic structure traits attributes bread-making quality in bread wheat (Triticum aestivum L.) using GGEbiplot and dialle method

نویسندگان [English]

  • Farhad Sadeghi 1
  • Hamid Dehghani 2
  • Goodarz Najafian 3
  • Mostafa Aghaee 3
1 Ph. D. Student, Dept. of Plant Breeding, Tarbiat Moderres University
2 Assoc. Prof., Dept. of Plant Breeding, Tarbiat Moderres University
3 Research Assoc. Prof., Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran
چکیده [English]

To estimate the genetic characteristics related to baking quality traits such as thousand kernel weight, grain Protein content, Zeleny sedimentation volume, bread volume, kernel hardness, water absorption, falling number, wet gluten and SDS sedimentation volume in genotype of parents and F2 crosses, using diallel cross of six commercial cultivars such as Atrak, Arvand, Zarin, Karaj -3, Mv-17 and Navied were used. The trials (Two years) in the years, 2010 and 2011 carried out in a randomized complete block design with three replications at the research station of Mahidasht Kermanshah. The data resulting by GGE Biplot and Hayman method analyzed. The results of combined analysis of variance indicated differences between genotypes for all traits was highly significant. Two genetic ratio  and  showed that greater share of the gene additive effects was at the control characters. GGE Biplot analysis showed that parents of Atrak, Zarin and Karaj-3 with maximum GCA in the important quality characters are advisable. Combinations of the Atrak × Zarin, Zarin × Karaj- 3, and Atrak × Karaj -3 with maximum SCA can be used to enhance the qualitative and quantitative traits. Test of epistatic using regression coefficient and analysis of variance Wr-Vr showed that additive- dominant models for Zeleny sedimentation volume, kernel hardness, falling number and wet gluten percentage of adequacy has more, but in other traits epistatic effects exist. Also results of analysis based on Hayman method showed the prevalence of additive effect over the non-additive effect for all traits. The highest and lowest heritability of traits belonged to times of grain protein content and falling number, which was 75% and 25% respectively. By transfer of additive genes and their cumulative effects of the characteristics in next generation, can be increased the characteristics by selection in early generations of baking quality traits in bread wheat breeding program can be used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Baking characteristics
  • Biplot
  • Bread wheat
  • Gene action
  • Hayman’s analysis
  • Heritability

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار