اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه در ارقام بومی و اصلاح شده برنج در شرایط محیطی گنبد کاووس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنرکرمان

2 استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنرکرمان

3 استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس

چکیده

به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه و تعدادی از صفات وابسته به آن، 15 ژنوتیپ برنج (شامل 7 رقم بومی و 8 رقم خارجی) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط بدون تنش (غرقاب) و تنش خشکی پایان فصل در سال زراعی 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت معنی­داری بین ژنوتیپ­ها از نظر کلیه­ی صفات مورد مطالعه در دو شرایط محیطی وجود داشت، به طوری که ارقام بومی واکنش بهتری در مقابل تنش خشکی نشان دادند. در شرایط غرقاب، بیشترین میانگین عملکرد متعلق به ژنوتیپ­های دم­سیاه و سرخو بود و در شرایط تنش خشکی، رقم گرده بیشترین عملکرد را داشت. بررسی درصد کاهش میانگین صفات در اثر تنش خشکی نشان داد که بیشترین آسیب ناشی از تنش خشکی، به دلیل افزایش تعداد دانه پوک (23/45 درصد) بود. وزن صد دانه (89/0) در شرایط بدون تنش (غرقاب) و تعداد دانه پر (92/0) در شرایط تنش خشکی، بالاترین همبستگی مثبت و معنی­دار را با عملکرد دانه داشتند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که صفات مختلفی در توجیه عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و تنش خشکی نقش داشتند، به طوری که در شرایط بدون تنش، وزن صد دانه و در شرایط تنش خشکی، تعداد دانه پر دارای بالاترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه بود. بنابراین، نتایج پژوهش حاضر نشان داد که صفات وزن صد دانه و تعداد دانه پر به عنوان مهم­ترین صفات زراعی برای انتخاب ارقام با عملکرد دانه بالا به ترتیب تحت شرایط بدون تنش (غرقاب) و تنش خشکی می­باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of drought stress on yield and yield components in rice landraces and improved cultivars under Gonbad Kavous environmental condition

نویسندگان [English]

  • Mahdi Ghiasy 1
  • Hassan Farahbakhsh 2
  • Hossein Sabouri 3
  • Ghasem Mohammadinejad 2
1 Former Graduate Student, Dept. of Plant Breeding, University of Shahid Bahonar Kerman
2 Assist. Prof., Dept. of Plant Breeding, University of Shahid Bahonar Kerman
3 Assist. Prof., Dept. of Plant Production, College of Agriculture and Natural Resources, Gonbad Kavous University
چکیده [English]

To evaluate seed yield and some associated characteristics in rice under drought stress conditions, 15 rice genotypes (including seven local and eight foreign varieties) were studied in two environments (normal and drought stress conditions) using randomized complete block design with three replications in research field of Faculty of Agricultural Sciences, Gonbad Kavous University, in 2008. Analysis of variance showed that there were significant effect (p<0.01) of genotypes on all traits in two environments, so that local varieties showed a better response to drought stress than foreign varieties. Mean comparison of genotypes showed that the highest yield belonged to Domsiah and Sorkho cultivars in normal condition and Gardeh in stress condition. Evaluating the reduction percentage of traits mean showed that most damage of drought stress was due to increasing of unfilled grains (23.45%). 100 kernel weight  under normal condition (0.89) and the number of filled grains under drought stress condition (0.92) had the highest positive correlation with the grain yield. Results of path analysis showed that the highest positive direct effect on grain yield was related to 100 kernel weight and the number of filled grains in non-stress and stress conditions, respectively, which were considered as the most important agronomic traits for selecting the higher yield cultivars under flooded and drought stresses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Correlation coefficient
  • Drought stress
  • Grain yield
  • Path analysis
  • rice

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار