بررسی رقابت درون و برون گونه‌ای در اجتماع گندم (Triticum aesticium ) و یولاف وحشی (Avena fatua) با استفاده از مدل عکس عملکرد و شاخص های رقابتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد میاندوآب

2 دانشیار دانشگاه تبریز

3 استادیار دانشگاه تبریز

4 مربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میاندوآب

چکیده

به منظور بررسی رقابت درون و برون گونه‌ای در اجتماع گندم و یولاف وحشی با استفاده از مدل‌های عکس عملکرد و شاخص‌های رقابتی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا شد. فاکتور اول شامل چهار سطح تراکم گندم (صفر، 2، 5 و 8 بوته در گلدان) و فاکتور دوم شامل چهار سطح تراکم یولاف وحشی (صفر، 2، 5 و 8 بوته در گلدان) بود. بذرهای گندم و یولاف وحشی بر اساس تیمارهای آزمایشی در داخل گلدان‌ها کاشته شدند و سپس گلدان‌ها در مزرعه (فضای باز) قرار گرفتند. ضریب رقابت برون گونه‌ای یولاف وحشی روی گندم به مراتب بیشتر از ضریب رقابت برون گونه‌ای گندم روی یولاف وحشی بود. گندم و یولاف وحشی از اثرات رقابت درون گونه‌ای کمتری نسبت به اثرات رقابت برون گونه‌ای برخوردار بودند. همچنین، بوته‌های گندم نسبت به یولاف وحشی به رقابت درون گونه‌ای حساسیت بیشتری نشان دادند. قابلیت رقابت نسبی در گندم پایین‌تر از یولاف وحشی بود و این امر حاکی از آن بود که یک بوته گندم بیشتر از اینکه تحت تأثیر رقابت بوته‌های گندم قرار گیرد، از رقابت بوته‌های یولاف وحشی متأثر شده است. عملکرد نسبی در نسبت‌های مخلوط مورد مطالعه در حدود یک و کمتر از آن بود و نشان داد که یولاف وحشی و گندم بر سر منابع مشترکی با هم رقابت می‌کنند. با بررسی ضریب ازدحام نسبی این دو گونه نسبت به یکدیگر مشخص شد که یولاف وحشی رقیب قوی‌تری نسبت به گندم است. اثرات رقابت نسبی نیز مشخص کرد که توان رقابتی یولاف وحشی از لحاظ عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب 48/3 و 9/2 برابر توان رقابتی گندم می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of intra- and inter-specific competition between wheat (Triticum aestivum) and wild oat (Avena fatua) by reciprocal yield model and competition indices

نویسندگان [English]

  • Farshad Sorkhi Lalelou 1
  • Adel Dabbagh Mohammadi Nasab 2
  • Jalil Shafag Kolvanagh 3
  • Mojtaba Fateh 4
1 Assist. Prof., Islamic Azad University, Miandoab branch
2 Assoc. Prof., Tabriz University
3 Assist. Prof., Tabriz University
4 Lecturer, Islamic Azad University, Miandoab branch
چکیده [English]

To determine intra- and inter-specific competition between wheat and wild oat by reciprocal yield model and other competition indices, a pot factorial experiment based on completely randomized design with 4 replications was carried out. The treatments were including four densities of wheat and wild oat as additive series (0, 2, 5 and 8 plants/pot). Results showed that interspecific competition coefficient of wild oat on wheat was greater than that of wheat on wild oat. Both species had low intraspecific competition effects relative to interspecific effects. Wheat plants were more susceptible to intraspecific competition than wild oat and relative competitive ability of wheat was lower than wild oat. Therefore, wheat plants were more affected by wild oat plants comparing to wheat plants. Relative yield in studied mixed relations was less than 1 or equal 1 indicating that wild oat and wheat plants compete on the same resources. Based on relative crowding coefficients analysis, wild oat was competitor than wheat. According to relative competitive effects, competitive ability of wild oat regard to biological and grain yield were 3.48 and 2.9 times of wheat, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interference
  • Relative competitive ability
  • Wheat
  • Wild oat
  • Yield

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار