مطالعه تنوع ژنتیکی جمعیت‌های Triticum boeoticum تحت شرایط عادی و تنش کم آبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه به‌نژادی و بیوتکنولوژی دانشگاه تبریز

2 دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه تبریز

3 استادیار گروه به‌نژادی و بیوتکنولوژی دانشگاه تبریز

4 استاد گروه اکوفیزیولوژی گیاهی دانشگاه تبریز

5 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه ایلام

چکیده

به منظور مطالعه تنوع ژنتیکیبرخی از صفات زراعی و فیزیولوژیک و بررسی اثر تنش کم آبی روی آنها در 34 جمعیت از گونه Triticum boeoticumآزمایشی به صورت کرت­های خرد شده بر پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار با در نظر گرفتن شرایط واجد و بدون تنش کم آبی در کرت­های اصلی و جمعیت­ها در کرت­های فرعی در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز طی سال زراعی 90-1389 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس بیانگر تفاوت معنی­دار بین جمعیت­ها در تمام صفات مورد بررسی و وجود تنوع ژنتیکی بین جمعیت­ها بود. عملکرد دانه و طول × عرض دومین برگ زیر سنبله در هر دو شرایط دارای بالاترین ضریب تنوع فنوتیپی و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک دارای پایین­ترین ضریب تنوع فنوتیپی بودند. محاسبه ضرایب همبستگی بین صفات و انجام رگرسیون گام به گام در هر دو شرایط واجد و فاقد تنش نشان داد که طول × عرض دومین برگ زیر سنبله و ارتفاع بوته رابطه مثبتی با عملکرد دانه دارند. علاوه بر این، در شرایط بدون تنش شاخص کلروفیل نیز به مدل رگرسیونی وارد شد. در تجزیه خوشه­ای برای شرایط تنش کم آبی، پنج خوشه به دست آمد و جمعیت­های 114، 118، 176 و 216 با داشتن بیشترین شاخص کلروفیل و عملکرد دانه به عنوان جمعیت­های بهتر شناسایی شدند. نتایج تجزیه خوشه­ای در محیط بدون تنش به سه خوشه منجر شد و جمعیت­های 3، 10، 12، 52، 120، 127، 257، 277، 320 و 485 از گروه دوم، دارای بیشترین عملکرد دانه، شاخص کلروفیل برگ و طول × عرض دومین برگ زیر سنبله بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of genetic diversity in T. boeoticum populations under normal and water deficit stress conditions

نویسندگان [English]

  • Mohammad Moghaddam 1
  • Mohammad Amin Mazinani 2
  • Seyed Siamak Alavinia 3
  • Mohammadreza Shakiba 4
  • Aliashraf Mehrabi 5
  • Alireza Pouraboughaddareh 2
1 Prof. Dept. of Plant Breeding and Biotechnology, The University of Tabriz
2 M.Sc. Student of Plant Breeding, Dept. of Plant Breeding and Biotechnology, The University of Tabriz
3 Assist. Prof., Dept. of Plant Breeding and Biotechnology, The University of Tabriz
4 Prof., Dept. of Plant Eco-physiology, The University of Tabriz
5 Assist. Prof., Dept. of Plant Breeding, The University of Ilam
چکیده [English]

To study genetic diversity of several agronomic andphysiologic traits and the effect of water deficit stress on these characters in 34 populations of T. boeoticum, an experiment was conducted as a split-plot using randomized complete block design with three replications in Research Station of University of Tabriz in 2010. The main plots consisted of stress and non-stress conditions and the populations were considered as sub-plots. Analysis of variance showed significant differences among populations for all studied traits, indicating the existence of genetic variation among populations. Phenotypic coefficients of variation for seed weight and leaf area were highest and for days to physiological maturity were lowest in both stressed and non-stressed conditions. Correlation coefficients and stepwise regression showed significant positive associations of seed weight with leaf area and plant height in both stress and normal conditions. In addition, chlorophyll index was also included in the regression model under normal condition. Cluster analysis grouped populations into five and three clusters in stress and non-stress conditions, respectively. In the water deficit condition, populations 114, 118, 176 and 216 by having the highest chlorophyll index and seed weight had superiority over other populations. In the normal condition, populations 3, 10, 12, 120, 127, 257, 277, 320 and 485 in the second group had the highest seed weight, chlorophyll index and leaf area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agronomical and physiological traits
  • Cluster analysis
  • Drought stress
  • Einkorn
  • Wild wheat