اثر روش های مختلف خاک ورزی و میزان بقایای گیاهی بر عملکرد، اجزای عملکرد و بازده اقتصادی گندم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی پردیس بین‌الملل دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 استاد، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

4 استادیار پژوهش، دفتر مرکز CIMMYT در ایران، تهران، ایران

چکیده

به­منظور مطالعه اثر روش­های مختلف خاک­ورزی و میزان بقایای گیاهی بر عملکرد، اجزای عملکرد و بازده اقتصادی گندم، آزمایشی به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی گناباد در سال زراعی 92-1391 اجرا شد. سه روش خاک­ورزی شامل 1- خاک­ورزی متداول (شخم + دیسک + تسطیح + ایجاد فارو + کاشت با خطی­کار)، 2- کم­خاک­ورزی (دیسک + ایجاد فارو + کاشت با خطی­کار) و 3- بی­خاک­ورزی (کاشت با بذرکار کشت مستقیم) در کرت­های اصلی و سه مقدار بقایای گیاهی شامل بدون بقایا، حفظ 30 درصد بقایا و حفظ 60 درصد بقایا در کرت­های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر روش­های خاک­ورزی و میزان بقایا بر تجمع ماده خشک، عملکرد زیست­توده، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی­دار نشد. اثر خاک­ورزی در سطح احتمال 5 درصد فقط بر تعداد سنبله در متر مربع معنی­دار بود. بیشترین عملکرد زیست­توده از تیمار بی­خاک­ورزی به­دست آمد. با افزایش میزان بقایا از صفر به 60 درصد، عملکرد زیست­توده و عملکرد دانه به­طور نسبی افزایش یافت و بیشترین مقادیر آنها از تیمار حفظ60 درصد بقایا حاصل شد، به­طوری­که بیشترین عملکرد دانه از تیمار توام خاک­ورزی متداول با کاربرد 60 درصد بقایا به­دست آمد. از نقطه نظر اقتصادی، تیمار خاک­ورزی متداول با حذف بقایا برترین بود و تیمار کم­خاک­ورزی با حفظ 30 درصد بقایا در رتبه دوم قرار گرفت و در مقایسه با دیگر تیمارهای خاک­ورزی و حفظ بقایا از درآمد خالص بالاتر و نرخ بازده بیشتری برخوردار بودند.


کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of different tillage methods and the rate of crop residues on yield, yield components and economic efficiency of wheat

نویسندگان [English]

  • Hamid Reza Komeili 1
  • Parviz Rezvani Moghaddam 2
  • Masoud Ghodsi 3
  • Mehdi Nassiri Mahallati 2
  • Mohammad Reza Jalal Kamali 4
1 Ph. D. Student, International Campus, Ferdwosi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 Prof., Faculty of Agriculture, Ferdwosi University of Mashhad, Mashhad, Iran
3 Research Assist. Prof., Seed and Plant Improvement Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Mashhad, Iran
4 Research Assist. Prof., CIMMYT Office in Iran, Tehran, Iran
چکیده [English]

To investigatr the effect of different tillage methods and crop residues on yield, yield components and economic efficiency of wheat, an experiment was carried out as split-plot layout based on randomized complete block design with three replications at  research station of Gonabad during 2012-13 growing season. Three tillage methods including conventional tillage (CT), reduced tillage (RT) and no tillage (NT) were allocated to main plots and three crop residues containing without residue (R0), 30% (R1) and 60% (R2) of residues retention were assigned in sub plots. Results showed that different tillage methods and rate of residue management had not significantly effects on dry matter accumulation in different developmental stages, biological yield, grain yield and harvest index. Tillage methods had only significantly effect on number of spike per m2. The highest level of biological yield was obtained from RT treatment. With increasing crop residues from zero to 60%, biological and grain yield were increased, so that the highest amount of biological yield was obtained from retention of 60% residues. The highest level of grain yield was related to CT + R2 treatment. However, CT + R1 and RT + R2 treatments were the best treatments in view point of economic and had the highest rate of net income and rate of return.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conservation agriculture
  • Conventional tillage
  • Grain yield
  • Net income returns
  • No tillage

مراجع

Abbasi, M. F., Asoodar, A. and Sadatfar, M. 2010. Effect of stem crusher and types of tillage on soil physical properties after harvest. Journal of Agricultural Engineering 33 (2): 25-38.
(In Persian with English Abstract).##Alijani, K. H., Bahrani, M. J. and Kazemaini, S. A. 2011. Effects of tillage methods and amounts of corn residues on growth, yield and yield components of wheat. Iranian Journal of  Field Crops Research 9 (3): 486-493. (In Persian with English Abstract).##Barzegar, A. R., Asoodar,  M. A., Eftekhar,  A. R. and Herbert, S. J. 2004. Tillage effects on soil physical properties and performance of irrigated wheat and clover in semi-arid region. Agronomy Journal 3 (4): 237-242.##Cavalaris, C. K. and Gemtos, T. A. 2002. Evaluation of four conservation tillage methods in the sugar beet crop. Agricultural Engineering International: The CIGR Journal of Scientific Research and Development 4: 1-24.##CIMMYT. 1988. From agronomic data to farmer recommendations: An Economics Training Manual. Completely revised edition. CIMMYT, Mexico, D.F.##Dee Vita, P., Di Paolo, E., Fecondo, G., Di Di Fonzo, N. and Pisante, M. 2007. No tillage and conventional tillage effects on durum wheat yield, grain quality and soil moisture content in southern Italy. Soil and Tillage Research 92: 69-78.##Khosravani, A., Zareian, S. and Afzalinia, S. 2000. Effect of different tillage methods on wheat yield. Iranian Journal of Agricultural Sciences 31 (2): 269-277. (In Persian with English Abstract).##Lithourgidis, A. S. and Tsatsarelis, C. A. 2002. Cultivation of bread wheat (Triticum aestivum L.) under no tillage technique. Proceeding 9th International Conference of Genetics and Plant Breeding. Genetics and Plant Breeding Society of Greece. pp: 29-31.##Malehi, S. S., Lemke, R., Wang, Z. H., Baldev, S. and Chhabra, S. 2006. Tillage, nitrogen and crop residue effects on crop yield, nutrient uptake, soil quality, and greenhouse gas emissions. Soil and Tillage Research 90: 171-183.##McMaster, G. S., Palic, D. B. and Dunn, G. H. 2002. Soil management alters seeding emergence and sub sequent autumn growth and yield in dry land winter wheat-fallow systems in the Central Great Plains on a clay loam soil. Soil and Tillage Research 65: 193-206.##Montgomery, D. R. 2007. Soil erosion and agricultural sustainability. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 104: 13268-13272.##Pimentel, D., Harvey, C., Resosudarmo, P., Sinclair, K., Kurz, D., Mcnair, M., Crist, S., Shpretz, L., Fitton, L., Saffouri, R. and Blair, R. 1995. Environmental and economic costs of soil erosion and conservation benefits. Science 267: 1117-1123.##Rashidi, Z., Zare, M. J., Rejali, F. and Mehrabi, A. A. 1390. Effect of soil tillage and integrated chemical  fertilizer and biofertilizer on quantity and quality yield of bread wheat and soil biological activity under dry land farming. Electronic Journal of Crop Production 4 (2):
189-206. (In Persian with English Abstract).##Reynolds, M. P. and Tuberosa, R. 2008. Translational research impacting on crop productivity in drought-prone environments. Current Opinion in Plant Biolgy 11: 171-179.##Rousta, M. J. 2009. Effect of different tillage methods on soil organic matter content and aggregate stability. Iranian Journal of Soil Research 23 (1): 61-67. (In Persian with English Abstract).##Safari, A., Asoudarghasemi, M., Ghaseminejad, M. and Ebdali Mashadi, A. 2013. Effects of residue management, different conservation tillage and seeding on soil physical properties and wheat grain yield. Journal of Sustainable Agriculture and Production Science 23 (2): 49-59. (In Persian with English Abstract).##Simmons, B. L. and Coleman, D. C. 2008. Microbial community response to transition from conventional to conservation tillage in cotton fields. Applied Soil Ecology 40:518-528.##Ulger, P., Arin, S. and Kayioglu, B. 1993. Effect of different tillage methods on sunflower and some soil properties and energy consumption of these tillage methods. Agricultural Mechanization in Asia, Africa and Latin America 24 (3): 59-62.##Verhulst, N., Goverts, B., Verachtert, E., Castellanos-Navarrete, A., Mezzalma, M., Wall, P., Deckers, J. and Sayre, K. D. 2010. Conservation agriculture, improving soil quality for sustainable production systems? In: Lal, R. and Stewart, B. A. (Eds.). Advances in soil science: Food security and soil quality. CRC Press, Boca Raton, FL, USA. pp: 137-208.##Zarea, M. J. 2011. Conservation tillage and sustainable agriculture in semi-arid dryland farming. In: Lichtfouse, E. (Ed.). Biodiversity, Biofuels, Agroforestry and Conservation Agriculture. Springer, The Netherlands. pp: 195-238.
تحقیقات غلات
دوره 6، شماره 3
آذر 1395
صفحه 323-337

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار