بررسی سازگاری ژنوتیپ های گندم نان با استفاده از روش های ابرهارت راسل، غیرپارامتری رتبه ای،گزینش هم‌زمان و بای پلات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

      به­منظور مطالعه برهمکنش ژنوتیپ × محیط و سازگاری بیست ژنوتیپ پیشرفته گندم نان بهارهاز نظر عملکرد و اجزای عملکرد دانه، آزمایشیبا استفاده از طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با دو تکرار طی سال­هایزراعی 93-1390درایستگاهتحقیقاتکشاورزیتبریز و میانهدر مجموعدرپنجمحیط (ترکیبسالومکان) اجرا شد. تجزیه مرکب داده­ها نشان داد که برهمکنش ژنوتیپ × محیط برای تمام صفات مورد اندازه­گیری (عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح) حداقل در سطح احتمال پنج درصد معنی­دار بود. بر این اساس، تجزیه پایداری ژنوتیپ­هابر اساس روش ابرهارت و راسل، روش غیرپارامتری رتبه­ای و روش گزینش همزمان برای عملکرد دانه و اجزای آن انجام شد. نتایج تلفیق این روش­ها نشان داد که از نظر وزن هزاردانه ژنوتیپ­های شماره 5، 14 و 8، تعداد دانه در سنبله ژنوتیپ­های شماره 1، 5 و 6، تعداد سنبله در واحد سطح ژنوتیپ­های شماره 6، 17 و 1، ضمن داشتن برهمکنش کمتر با محیط نسبت به سایر ژنوتیپ­ها، از پتانسیل تولید بالاتری نیز برخوردار بودند، اما از نظر عملکرد دانه، ژنوتیپ شماره5 با شجره Yang87-158و ژنوتیپ شماره 8 با شجره Milan CM75118-B-5M-1Y-05M به­ترتیب با عملکرد 47/6 و 38/6 تن در هکتار سازگاری بیشتر و برهمکنش کمتری با محیط داشتند و قابل توصیه جهت کشت در اقلیم مشابه از نظر آب و هوایی هستند. همچنین،نتایج حاصل از این تحقیقنشان داد که در تجزیه اثرمتقابل ژنوتیپ× محیط، روش رتبه­ای تا حدود زیادی نتیجه مشابه­ای با روش گزینش همزمان ارایه می­دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the compatibility of bread wheat genotypes using Eberhart-Russell, simultaneous selection, bi-plotand non-parametric rankingmethods

نویسنده [English]

  • Alireza Tarinejad
Associate Prof., Dept. of Biotechnology, Faculty of Agriculture, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran
چکیده [English]

To study the stability of 20 bread wheat genotypes forgrain yield and yield components, an experiment was carried outinrandomized complete block design with two replications in five environmentsin East Azarbaijan provience, Tabriz and Meyane agricultural stations, Iran,during 2011-2014. The results of combined analysis of variance showed that the genotype × environment interaction was significant (at least p<0.05) for yield and yield components. Therefore,the stability analysis of the studied genotypes was conducted for yield and yield components usingEberhart and Russull, simultaneous selection and ranking non-parametricmethods. Result from the combination of these methods showed that the genotypes 5, 14 and 8 for 1000-grain weight,the genotypes 1 , 5 and 6 for number of grain per spike and the genotypes 6 17 and 1 for number of spike per m2, besides having less interaction with the environment than the other genotypes,had also higher yield potential. Hovewer, for grain yield the genotypes 5(Yang87-158) and 8(Milan CM75118-B-5M-1Y-05M) with grain yield of 6.47 and 6.38 t/ha, respectively, had less interaction with the environment and more stability and can be recommended for cultivation in similar climate in spring. The result of this research also showed that the stability analysis by ranking method had similar results with simultaneous selection method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Genotype × environment interaction
  • Grain yield and yield components
  • Stability
Akcura, M., Kaya, Y., Taner, S. and Ayranici, R. 2006.Parametric stability analysis for grain yield of durum wheat.Plant,Soil andEnvironment 52(6):254-262.##Alizadeh, B. and Tarinejad, A.R. 2010.Aplication of MSTAT-C software in statistical analysis.Second edition. Stoude Press, Tabriz, Iran.##Dashtaki, M., Yazdansepas, A., Najafi Mirak, T., Ghannadha, M.R., Jokar, R., Eslampour, M. R., Moayyedi, A. A., Kochaki, A. R., Nazeri, M., Abedi Oskouyi, M. S., Aminzade, Gh. R., Soltani, R. and Ashori, Sh. 2004. Study on grain yield stability and harvest index in winter and faculdative bread wheat cultivars (Triticum aestivum L.). Seed and Plant Improvement Journal 20: 263-279. (In Persian with English Abstract).##Eberhart, S. A. and Russell, W. A. 1966.Stability parameters for comparing varieties.Crop Science6: 36-40.##Francis, T. R. and Kannenberg, L.W. 1978. Yield stability studies in short-season maize. Canadian Journal of Plant Science 58:1025-1034.##Gabriel, K. R. 1971. The biplot graphic display of matrices with application to principal component analysis. Biometrika 58: 453-467.##Gauch, H. G. 2006.Statistical analysis of yield trials by AMMI and GGE. Crop Science 46:
1488-1500.##Jarrah, M. and Geng, I. 1997.Variability of morphophysiological traits of mediterranean durum cultivars.Rachis 16(1/2):52-56.##Kang, M. S. 1993.Simultaneous selection for yield and stability in crop performance trials.Consequences for growers.Agronomy Journal85: 754-757.##Mahfouzi, S., Amini, A., Chaichi, M., Jasemi, S. Sh., Nazeri, M., Abedi Skouyi, M. S., Aminzade, Gh.and Rezayi, M. 2009. Investigation on grain yield stability of winter bread wheat genotypes by using different stability parameters under end season drought stress. Seed and Plant Improvement Journal 25(1): 82-65. (In Persian with English Abstract).##Mehta,H.,Sawhney, R. N.,Singh, S. S., Chaudhary,H. B.,Sharma, D. N. andSharma, J. B.2000.Stabilityanalysisofhighyieldingwheatatvaryingfertilitylevels.Indian Journal of Genetics 60 (4):471-476.##Nadergoli, M. S., Yarnia, M. and Khoei, F. R. 2011.Effect of zinc and mangenese their application method on yield and yield components of common bean (Phaseolus vulgaris L. cv. Khomein). Middle-East Journal of Scientific Research 8(5): 859-865.##Najafi Mirak, T. 2011.Study of grain yield stability of bread wheat genotypes in cold agro-climatic zone of Iran.IranianJournalof CropScience13(2):380-394.(InPersianwith English Abstract).##Pinthus, M. J. 1973. Estimation of genotypic value: A proposed method. Euphytica 22: 121-123.##Rahimi, M., Najafi Mirak, T. and Rashidi, V. 2009.Grain yield stability of wheat cultivars with different growth habit in medditeranian zone.Seed and Plant Improvement Journal 25(1): 451-469. (In Persian with English Abstract).##Roemer,T.1947.SinddieErtragsreichenSortenErteragssichers?Mitt.DLG32:87-89.##Shukla, G. K. 1972.Some statistical aspects of partitioning genotype- environmental components of variability.Heredity 29: 237-245.##Roustayi, M., Hossinpour Hossini, K. T., Kalate, M. and Khalilzade, Gh. R. 2004. Investigation on grain yield stability and adaptation of advanced bread wheat lines in warm and semi warm arid region.IranianJournalofAgricultureScience35(2):427-436.(InPersianwithEnglishAbstract).##Soltain, A. 2012.Aplication of SAS software in statistical analysis. Mashhad University Jehad Press, Mashhad, Iran.##Soughi, H., Vahabzade, M., Kalate Arabi, M., Alat Jafarby, J., Khavarinejad, S., Gasemi, M., Fallahi, H. A. and Amini, A. 2009.Investigation on yield stability of promised bread wheat lines in warm and humid zone in north of Iran.Seed and Plant Breeding Journal 25(1):211-222. (In Persian with English Abstract).##Wricke, G. 1962.Uber eine methode zur refassung der okologischen streubretite in feldversuchen.Flazenzuecht  47: 92-96.##Yan, W., Hunt, L. A., Sheng, Q. and Szlavnics, Z . 2000. Cultivar evaluation and mega-environment investigation based on the GGE biplot. Crop Science 40: 597-605.##Yang, R., Crossa, J., Cornelius, P. and Bugueño, J. 2009.Biplot analysis of genotype x environment interaction: Proceed with caution. Crop Science 49:1564-1576.##Zhyani, A., Yazdansepas, A., Peygambari, S. A. and Khodarahmi, M. 2010. Study on yield stability of winter and faculdative bread wheat cultivars in some cold region. Agronomy and Plant Breeding  6(2):37-49. (In Persian with English Abstract).