مطالعه تاثیر مدیریت آبیاری و میزان کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم هاشمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زراعت، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

2 استادیار، گروه زراعت، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

3 استاد، گروه مهندسی آب، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

4 استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

چکیده

کم­آبی سال­هالی اخیر باعث شد که دست­یابی به بهترین مدیریت آب و کود در کشت برنج بیش از پیش اهمیت داشته باشد. مطالعه حاضر به­منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژن و دور آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم هاشمی انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 1396 و 1397 در موسسه تحقیقات برنج کشور واقع در شهر رشت اجرا شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل آبیاری (غرقاب دائم و آبیاری هر هفته و هر دو هفته یک‌بار)، دوره رشد (در مراحل رشد رویشی و زایشی) و سطوح کود نیتروژن (40، 60 و 80 کیلوگرم در هکتار) بود. صفات مورد مطالعه نیز شامل ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد خوشه در بوته، تعداد خوشه­چه در خوشه، تعداد دانه پر در خوشه، درصد باروری خوشه، تعداد دانه پوک در خوشه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه بودند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که آثار اصلی و متقابل فاکتورهای مورد مطالعه بر عملکرد دانه معنی‌دار بود. همچنین، اثر متقابل دوره رشد، کود نیتروژن و دور آبیاری طی دو سال بر این صفت در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. با مصرف کود نیتروژن در شرایط آبیاری غرقاب دائم، مقادیر عملکرد و اجزای عملکرد دانه (به­غیر از تعداد دانه پوک) به­طور معنی‌داری افزایش یافتند. در بین تیمارهای مورد مطالعه، بیش­ترین و کم­ترین عملکرد دانه به‌ترتیب مربوط به تیمار آبیاری غرقاب دائم در دوره رویشی با مصرف 80 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در سال 1397 و تیمار آبیاری 14روز یک‌بار با مصرف 40 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در دوره رشد زایشی در سال 1396 بود. بر اساس نتایج این آزمایش، آبیاری غرقاب دائم در دوره رشد رویشی و مصرف 80 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به­عنوان بهترین مدیریت آبیاری و کود نیتروژن پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of irrigation management and nitrogen fertilizer on yield and yield components of Hashemi rice cultivar

نویسندگان [English]

  • Amir Moradi 1
  • Naser Mohammadian Roshan 2
  • Ebrahim Amiri 3
  • Majid Ashouri 2
  • Mojtaba Rezaei 4
1 Ph. D. Student, Department of Agriculture, Lahijan Branch, Islamic Azad University, Lahijan, Iran
2 Assist. Prof., Department of Agriculture, Lahijan Branch, Islamic Azad University, Lahijan, Iran
3 Prof., Department of Water Engineering, Lahijan Branch, Islamic Azad University, Lahijan, Iran
4 Research Assist. Prof., Rice Research Institute of Iran, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Rasht, Iran
چکیده [English]

The recent water shortage caused a need to find the best way of water and nitrogen management. In this study, the effects of nitrogen (N) fertilizer and irrigation interval at different growth stages were investigated on the yield and yield components of rice (Hashemi variety). The experiment was conducted in factorial based on randomized complete block design with three replications in Rice Research Institute of Iran (RRII), Rasht, Iran, during two years, 2017 and 2018. The studied factors included irrigation (flood irrigation, irrigation intervals of one and two weeks), growth stage (vegetative and reproductive stages) and nitrogen fertilizer levels (40, 60, and 80 kg.ha−1). The studied traits were plant height, panicle length, number of panicles per plant, number of spikelets per panicle, number of filled grains per panicle, number of unfilled grains per panicle, panicle fertility percentage, 1000-grain weight and grain yield. The results of analysis of variance showed that the main and interaction effects of the studied factors on grain yield was significant. Also, the interaction effect of growth period, nitrogen fertilizer and irrigation interval on grain yield during two years was significant at the 1% probability level. The results showed that the grain yield and yield components (except for the number of unfilled grain) significantly increased with the application of nitrogen fertilizer under flood irrigation conditions. Among the studied treatments, the highest and lowest grain yield were belonged to flood irrigation in the vegetative stage with 80 kg.ha−1 nitrogen fertilizer in 2018, and irrigation interval of two weeks in the reproductive stage with 40 kg.ha−1 of nitrogen fertilizer in 2017, respectively. Based on the results of this experiment, flood irrigation during the vegetative growth stage and the application of 80 kg.ha-1 nitrogen fertilizer is recommended as the best irrigation and nitrogen fertilizer management.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interval irrigation
  • Growth stages
  • Production
  • Water management

مراجع

Aalaee Bazkiaei, P., Kamkar, B., Amiri, E., Kazemi, H. and Rezaei, M. 2019. Effect of planting date and irrigation intervals on yield and yield components of rice (Oryza sativa L.) in Rasht region. Iranian Journal of Water Research in Agriculture 33 (2): 283-297. (In Persian with English Abstract).##Akbari, S., Kafi, M. and Beidokhti, S. R. 2016. The effects of drought stress on yield, yield components and anti-oxidant of two garlic (Allium sativum L.) ecotypes with different planting densities. Agroecology 8 (1): 95-106.##Aminpanah, H., Sharifi, P., and Ebadi, A. A. 2018. Evaluation of drought response in some rice mutant lines using stress tolerance indices. Iranian Journal of Field Crops Research 16 (1): 191-202. (In Persian with English Abstract).##Asadi, R., Asadi, R., Alizade, A.,  Ansari, H.,  Kavoosi, M. and Amiri, E. 2016. Effect of the amount of water and nitrogen on water productivity, yield and yield components in two different rice cultivation methods. Journal of Water Research in Agricultur 30 (2): 145-157. (In Persian with English Abstract).##Belder, P., Spiertz, J. H. J., Bouman, B. A. M., Lu, G. and Tuong, T. P. 2005. Nitrogen economy and water productivity of lowland rice under water-saving irrigation. Field Crops Research 93 (2-3): 169-185.##Cabuslay, G. S., Ito, O. and Alejar, A. A. 2002. Physiological evaluation of responses of rice (Oryza sativa L.) to water deficit. Plant Science 163 (4): 815-827.##Dass, A., Chandra, S., Choudhary, A. K., Singh, G. and Sudhishri, S. 2016. Influence of field re-ponding pattern and plant spacing on rice root-shoot characteristics, yield, and water productivity of two modern cultivars under SRI management in Indian Mollisols. Paddy and Water Environment 14 (1): 45-59.##Jaleel, J. A., Manivannan, P., Wahid, A., Farooq, M., Jasim al-juburi, H., Somasundaram, R. and Panneerselvam, R. 2009. Drought stress in plants: A review on morphological characteristics and pigments composition. Journal of Agriculturall Biology 11: 100-105.##IRRI. 1996. Standard evaluation system for rice. International Rice Research Institute, Philippines.##Mannan, M. A., Bhuiya, M. S. U., Hossain, H. M. A. and Akhand, M. I. M. 2010. Optimization of nitrogen rate for aromatic Basmati rice (Oriza sativa L.). Bangladesh Journal of Agricultural Research 35 (1): 157-165.##Manzoor, Z., Awan, T. H., Safdar, M. E., Ali, R. I., Ashraf, M. M. and Ahmad, M. 2006. Effect of nitrogen levels on yield and yield components of Basmati 2000. Journal of Agricultural Research 44 (2): 115-120.##McClung, A. M., Rohila, J. S., Henry, C. G., and Lorence, A. 2020. Response of U.S. rice cultivars grown under non-flooded irrigation management. Agronomy 10: 55.##Meena, S. L., Singh, S. and Shivay, Y. S. 2003. Response of hybrid rice (Oryza sativa) to nitrogen and potassium application in sandy clay-loam soils. Indian Journal of Agricultural Science 73 (1): 8-11.‏##Pandey, A., Kumar, A., Pandey, D. S. and Thongbam, P. D. 2014. Rice quality under water stress. Indian Journal of Advances in Plant Research 1 (2): 23-26.‏##Razavipour, T., Khaledian, M. R. and Rezaei, M. 2018. Effects of nitrogen levels and its splitting on rice yield and nutrient uptake in rice, Hashemi variety. Human and Environment 16 (2): 153-164. (In Persian with English Abstract).##Rezaei, M. and Nahvi, M. 2007. Effect of different irrigation management methods on water use and rice yield. Agriculture Science 1: 15-25. (In Persian with English Abstract).##Sabokrow Foomani, K., Valadabadi, S. A., Kavoosi, M., Zakerin, H. and Yazdani, M. 2020. Effect of irrigation interval and nitrogen amount on water requirement, and growth of rice (Oryza sativa L.) Hashemi cultivar, under Guilan climate conditions. Agroecology 12 (2): 281-298. (In Persian with English Abstract).##Singh, A. N., Sorokhaibam, Sh., Pramanik, K. and Nabachandra, L. 2017. Effect of planting time and nitrogen fertilization on yield, nutrient uptake and nitrogen use efficiency of hybrid rice under rainfed shallow land condition of Northeast India. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences 6 (11): 21.##Shokri Vahed, H., Shahinrokhsar, P. and Davatgar, N. 2018. Effect of water restriction on nitrogen use in paddy field and its effect on yield and yield components of rice (Oryza sativa L.) Hashemi variety. Journal of Water Management in Agriculture 5 (1): 25-32. (In Persian with English Abstract).##Taghizade, M., Esfahani, M., Davatgar, N. and Madani, H. 2008. Effects of irrigation management and nitrogen fertilizer on yield and yield components of rice (Oryza sativa L.). New Finding in Agriculture 2 (8): 353-364. (In Persian with English Abstract).##Tan, W. and Hogan, G. D. 1997. Physiological and morphological responses to nitrogen limitation in jack pine seedlings: potential implications for drought tolerance. New Forests 14 (1): 19-31.##Tan, X., Shao, D., Liu, H., Yang, F., Xiao, C. and Yang, H. 2013. Effects of alternate wetting and drying irrigation on percolation and nitrogen leaching in paddy fields. Paddy and Water Environment 11: 1-15.##Timsina, J., Singh, U., Badaruddin, M., Meisner, C. and Amin, M. R. 2001. Cultivar, nitrogen, and water effects on productivity, and nitrogen use efficiency and balance for rice-wheat sequences of Bangladesh. Field Crops Research 72 (2): 143-161.##
تحقیقات غلات
دوره 11، شماره 1
خرداد 1400
صفحه 1-11

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار