مقاومت غیر اختصاص- نژادی در تعدادی از لاین‌های امید بخش گندم نسبت به بیماری زنگ زرد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل

2 محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل

چکیده

بیماری زنگ زرد گندم با عاملPuccinia striiformis Westend. f. sp. tritici ، یکی از خسارت­زاترین بیماری‌هایگندم در ایران به شمار می‌رود. مقاومت میزبانی به ویژه مقاومت غیر اختصاص–نژادی (Race- nonspecific)، اقتصادی‌ترین روش مدیریت زنگ زرد است. اگرچه طول عمر ژن‌های مقاومت اختصاص– نژادی(Race-specific) با ترکیب ژن‌های مقاومت موثر می‌تواند طولانی شود. روش جایگزین، به‌کارگیری ارقامی است که دارای مقاومت غیراختصاص-نژادی بر اساس ترکیب ژن‌های دارای مقاومت تدریجی(Slow rusting) و یا کوچک اثر است. به منظور ارزیابی مقاومت غیراختصاص- نژادی در این پژوهش، واکنش گیاهچه­ها و گیاهان کامل 22 لاین امید بخش گندم همراه با شاهد حساس ارزیابی شدند. واکنش گیاهچه‌ای در شرایط گلخانه­ای با استفاده از نژاد 6E150A+,Yr27و واکنش گیاه کامل با اندازه­گیری شدت نهایی بیماری (FRS) و ضریب آلودگی (CI) تحت شرایط آلودگی طبیعی با دو بار آلودگی مصنوعی ارزیابی شد. آلودگی مصنوعی با مایه­زنی اینوکلوم زنگ زرد که دارای ویرولانس روی ژن‌هایYr2، Yr6، Yr7،Yr9، Yr22، Yr23، Yr24، Yr25، Yr26، Yr27، YrA وYrSU بود، انجام شد. آزمایش مزرعه­ای بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل طی سال زراعی 91-1390 انجام شد. نتایج این بررسی نشان داد که لاین‌های S-90-1، S-90-14، S-90-16،S-90-17 ،S-90-20، S-90-21و S-90-22همراه با شاهد حساس بیشترین مقدار FRS و CI را داشتند. لاین‌های S-90-2، S-90-3، S-90-4،S-90-9 ،S-90-11، S-90-13وS-90-18 در مرحله گیاهچه‌ای حساس و در مرحله گیاه کامل مقادیر پایین FRS و CI را نشان دادند. بنابراین، این لاین‌ها بر اساس نتایج این پژوهش و اطلاعات شجره­ای آن‌ها، دارای درجات متفاوتی از مقاومت تدریجی (مقاومت غیر اختصاص- نژادی یا پایدار) بودند. بقیه لاین‌ها که در مرحله گیاه کامل و گیاهچه‌ای مقادیر پایین آلودگی را نشان دادند، به عنوان لاین‌های نیمه مقاوم یا مقاوم انتخاب شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Race non-specific resistance to yellow rust in some promising wheat lines

نویسندگان [English]

  • Safar Ali Safavi 1
  • Javid Mohammadzadeh 2
1 Research Assist. Prof., Agricultural and Natural Resources Research Center of Ardabil
2 Researcher, Agricultural and Natural Resources Research Center of Ardabil
چکیده [English]

Yellow (stripe) rust caused by Puccinia striiformis f. sp. tritici is one of the most damaging diseases of wheat in Iran. Host resistance, especially race- nonspecific resistance, is the most economical way to manage wheat stripe rust. Although the life of effective race –specific resistance genes can be prolonged by using gene combinations, an alternative approach is to deploy varieties that possess race- nonspecific resistance based on combinations minor, slow rusting genes. In order to evaluate race-nonspecific resistance, seedling and adult plant reactions of 22 promising wheat lines along with susceptible check were evaluated to yellow rust. The seedling reaction was evaluated in greenhouse by using race 6E150A+, Yr27. Adult plant resistance was also evaluated by measuring of final rust severity (FRS) and coefficient of infection (CI) under natural infection conditions with two times artificial inoculations. Artificial inoculation was carried out by yellow rust inoculum having virulent genes against Yr2, Yr6, Yr7, Yr9, Yr22, Yr23, Yr24, Yr25, Yr26, Yr27, YrA, and YrSU. Field evaluation was conducted based on randomized complete block design with three replications during 2011-2012 cropping season at Ardabil Agricultural Research Station (Iran). Results showed that lines S-90-1, S-90-14, S-90-16, S-90-17, S-90-20, S-90-21 and S-90-22 along with susceptible check (Bolani) had the highest values of FRS and CI. The lines S-90-2, S-90-3, S-90-4, S-90-9, S-90-11, S-90-13 and S-90-18 were susceptible at the seedling stage and had low values of FRS and CI at the adult plant stage. Consequently, these lines have different levels of slow rusting resistance (race-nonspecific or durable resistance) based on the results of this investigation and their pedigree information. The remaining lines that had low level infection at the seedling and adult plant stages were selected as moderately resistant or resistant lines.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Durable resistance
  • Puccinia striiformis
  • Race non-specific resistance
  • Slow rusting resistance
  • Wheat