اثر تنش خشکی پس از گرده افشانی بر برخی صفات زراعی و فیزیولوژیک مرتبط با قدرت منبع در چهار ژنوتیپ گندم نان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی

2 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی

3 دانشجوی دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه

چکیده

بخش عمده اراضی زیر کشت گندم در مناطق خشک و نیمه خشک قرار گرفته است و از این­رو، نیاز آبی گندم در تمامی مراحل رشد و نمو به طور کامل تأمین نمی­شود. در این تحقیق، اثر تنش خشکی پس از گرده­افشانی بر عملکرد و اجزای آن، تبادلات گازی و برخی دیگر از خصوصیات فیزیولوژیک چهار رقم گندم نان بررسی شد. آزمایش به صورت گلدانی در قالب فاکتوریل با طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه طی سال زراعی 91-1390 انجام شد. عوامل مورد مطالعه شامل تنش آبی در دو سطح بدون تنش و تنش خشکی در مرحله رشد زایشی (نگهداری رطوبت خاک در محدوده 30 درصد ظرفیت زراعی از مرحله گرده­افشانی تا پایان دوره رشد) و ژنوتیپ شامل چهار ژنوتیپ پیشتاز، DN-11، سیوند و مرودشت بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی در مرحله پس از گرده­افشانی، موجب کاهش عملکرد دانه از طریق کاهش وزن هزار دانه شد. در شرایط تنش، ژنوتیپ­های مرودشت و DN-11 کمترین میزان عملکرد دانه را داشتند. وقوع تنش خشکی موجب کاهش معنی­دار سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، غلظت دی اکسید کربن اتاقک زیر روزنه و هدایت روزنه­ای شد، ولی راندمان مصرف آب فتوسنتزی تحت تاثیر تنش خشکی قرار نگرفت. همچنین، پیر شدن برگ­ها سبب کاهش معنی­دار سایر خصوصیات فیزیولوژیک شد. با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق، به نظر می­رسد کاهش سرعت فتوسنتز از طریق کاهش وزن هزار دانه، موجب کاهش عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی پس از گرده­افشانی شده و به احتمال زیاد پیری برگ­ها از طریق کاهش شدیدتر سرعت فتوسنتز نسبت به سرعت تعرق، موجب کاهش معنی­دار راندمان مصرف آب در شرایط تنش خشکی شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of post anthesis drought stress on some agronomic and physiological traits related to source strength in four bread wheat genotypes

نویسندگان [English]

  • Shiva Ardalani 1
  • Mohsen Saeidi 2
  • Saeeid Jalali Honarmand 2
  • Mohhamad Eghbal Ghobadi 2
  • Majid Abdoli 3
چکیده [English]

The most cultivation area of wheat is in arid and semiarid regions. Therefore, the water requirement of wheat plants in all developmental stages can not be fully provided. In this research, the effects of post anthesis drought stress on grain yield and it’s components, gas exchange and other physiological characteristics of four wheat varieties were assessed. A pot experiment was carried out in factorial experiment based on randomized complete block design with three replications in Campus of Agriculture and Natural Resources, Razi University, Kermanshah, Iran, during 2011 to 2012. The studied factors were including moisture stress in two levels, non-stress and drought-stress at reproductive growth stage (maintenance of soil moisture about 30% of the field capacity from the anthesis to maturity stage) and four wheat genotypes (Pishtaz, DN-11, Sivand and Marvdasht). Results showed that post anthesis drought stress significantly decreased grain yield by decreasing 1000-grain weight. Marvdast and DN-11 genotypes had the lowest grain yield under drought stress. The occurrence of post anthesis drought stress significantly decreased photosynthesis rate, transpiration rate, sub-stomatal CO2 concentration and stomatal conductance, but the photosynthetic water use efficiency wasn’t affected. Also, the leaves senescence led to decrease in the other physiological traits. According to the results of this research, it seems that redusing of the grain yield under post anthesis drought stress was related to decrease in 1000-grain weight due to decreasing of the photosynthetic rate. Also, leaves senescence by decreasing the photosynthetic rate was likely to be more severe than the transpiration rate for reducing of the water use efficiency under drought stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gas exchange
  • Grain yield
  • Osmotic adjustment
  • Water stress
  • Water Use Efficiency

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار