گروه‌بندی لاین‌های نوترکیب برنج با استفاده از روش‌های تجزیه خوشه‌ای و تجزیه به مولفه‌های اصلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی ، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

2 استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

3 استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

4 استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی ، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

5 استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی ، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

چکیده

به­منظور مطالعه تنوع ژنتیکی و گروه­بندی لاین‌های نوترکیب برنج، تعداد 144 لاین نوترکیب حاصل از تلاقی دو رقم برنج ایرانی نعمت و هاشمی در موسسه تحقیقات برنج کشور در دو سال زراعی 1396 و 1397 ارزیابی شدند. آزمایش بر اساس طرح حجیم­شده (آگمنت) انجام شد و چهار رقم (دو والد هاشمی و نعمت و دو رقم علی‌کاظمی و خزر) به­عنوان تیمارهای شاهد در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس داده­ها نشان داد که تفاوت­های معنی­داری بین ژنوتیپ­های برنج از نظر تمامی صفات مورد مطالعه وجود داشت. بیش­ترین تنوع در هر دو سال به­ترتیب برای صفات طول خروج خوشه از غلاف و عملکرد دانه و کم­ترین تنوع برای ضریب تبدیل مشاهده شد. مقایسه میانگین­ها نشان داد که بعضی از لاین­ها از لحاظ عملکرد و سایر صفات مهم زراعی نسبت به سایر لاین­ها برتری داشتند. تجزیه خوشه‌ای بر مبنای میانگین داده­های دو سال، لاین‌های مورد مطالعه را در چهار گروه قرار داد. نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی نیز نشان داد که پنج مولفه اصلی مستقل در حدود 82 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند و نمودار دوبعدی حاصل نیز لاین­های مورد مطالعه را در سه گروه دسته­بندی کرد. با توجه به نتایج مقایسه میانگین­ها، تجزیه خوشه‌ای و تجزیه به مولفه‌های اصلی، لاین‌های 157، 113، 114، 142 و 130 با داشتن بیش­ترین مقدار عملکرد و کم­ترین مقدار دوره رسیدگی، به‌عنوان لاین‌های برتر پرمحصول و زودرس در این مطالعه انتخاب شدند و می­توانند برای معرفی رقم یا تولید هیبرید در برنامه­های اصلاحی بعدی مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Grouping rice recombinant inbred lines using cluster and principal component analysis methods

نویسندگان [English]

  • Mona Pishnamazzadeh Emami 1
  • AliAkbar Ebadi 2
  • Nasser Mohebalipour 3
  • Hassan Nourafcan 4
  • Jalil Ajali 5
1 Ph. D. Student, Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Facutly of Agriculture, Miyaneh Branch, Islamic Azad University, Miyaneh, Iran
2 Research Assist. Prof., Rice Reaserch Institute of Iran, Agricultural Reaserch, Education and Extention Organization (AREEO), Rasht, Iran
3 Assist. Prof., Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Facutly of Agriculture, Miyaneh Branch, Islamic Azad University, Miyaneh, Iran
4 Assist. Prof., Dept. of Horticultural Sciences, Facutly of Agriculture, Miyaneh Branch, Islamic Azad University, Miyaneh, Iran
5 Assist. Prof., Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Facutly of Agriculture, Miyaneh Branch, Islamic Azad University, Miyaneh, Iran
چکیده [English]

To study the genetic diversity and grouping of rice recombinant inbred lines (RILs), 144 RILs derived from a cross between two Iranian rice varieties, Nemat and Hashemi, were evaluated in Rice Research Institute of Iran, Rasht, Iran, in two crop seasons, 2018 and 2019. The experiment was carried out based on augmented design with four varieties (two parents, Hashemi and Nemat, and two other varieties, Ali Kazemi and Khazar) as control treatments in randomize complete block design with three replications. The results of data analysis of variance showed that there was a significant difference among rice genotypes for all studied traits. The highest coefficient of variation in both years was observed for panicle exertion and grain yield, respectively, and the lowest for milling ratio. Comparison of means showed that some lines were superior to others in terms of yield and other important agronomic traits. Cluster analysis based on the average of two years data grouped the studied genotypes into four clusters. The results of principal component analysis showed that five independent principal components explained about 82% of the total variation and the related two dimensional plot also classified the studied genotypes into three groupes. According to the results of comparison of means, cluster analysis and principal component analysis, the RILs 157, 113, 114, 142 and 130 with the highest grain yield and the lowest early maturity were selected as the superior lines in this study and can be used to introduce cultivar and/or hybrid production in future breeding programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Early maturity
  • Genetic diversity
  • Grain yield
  • Milling ratio

مراجع

Agahi, K., Fotokian, M. H. and Younesi, Z. 2012. Study of genetic diversity and important correlations of agronomic traits in rice genotypes (Oryza sativa L.). Iranian Journal of Biology 25 (1): 97-100. (In  Persian with English Abstract).##Ahmadi Shad, M. A., Sohani, M. M., Ebadi, A. A., Samizadeh Lahiji, H. and Hosseini Chaleshtori, M. 2018. Choice of the effective traits on grain yield as selection indices in progressive F6 populations in rice (Oryza sativa L.). Cereal Research 8 (2): 157-167. (In  Persian with English Abstract).##Allahgholipour, M. 1997. Correlation of some important crop characteristics of rice with yield through causality analysis. M. Sc. Dissertation, Faculty of Agriculture, University of Tehran, Tehran, Iran. (In Persian).##Allahgholipour, M. and Mohammad Salehi, M. S. 2003. Factor and path analysis in different rice genotypes. Seed and Plant Journaol 19 (1): 76-86. (In  Persian with English Abstract).##Arzani, M. 2001. Plant breeding. Isfahan University of Technology Press.##Bagheri, N., Babaeian-Jelodar, N. and Hassan-Nataj, E. 2008. Genetic diversity of Iranian rice germplasm based on morphological traits. Iranian Journal of Field Crops Research 6 (2): 235-243. (In  Persian with English Abstract).##Bapu, J. R. K. and Pandian, G. S. 1992. Genotypic association and path analysis in F3 generation of rice crosses. Madras Agricultural Journal 11: 619-623.##Eidi Kohneki, M., Kiani, Gh. and Nematzadeh, Gh. 2015. Morphological and molecular selection of fertility restorer gene (s) in segregating populations of rice. The Plant Production (Scientific Journal of Agriculture) 38 (2): 89-98. (In  Persian with English Abstract).##FAO. 2017. Food and Agriculture Organization of the United Nations. FAOSTAT database. www.fao.org/faostat.##Ghorbani, H., Samizadeh Lahiji. H., Rabiei, B. and Allahgholipour, M. 2011. Grouping different rice genotypes using factor and cluster analyses. Journal of Agricultural Science 21: 89-104. (In  Persian with English Abstract).##Honarnezhad, R. 2002. Study of correlation between some quantitative traits and grain yield in rice (Oryza sativa L.) using path analysis. Iranian Journal of Crop Science 4 (1): 25-34. (In  Persian with English Abstract).##Kordrostami, M., Rabiei, B. and Hassani Kumleh, H. 2016. Association analysis, genetic diversity and haplotyping of rice plants under salt stress using SSR markers linked to SalTol and morpho-physiological characteristics. Plant Systematics and Evolution 302 (7): 871-890.##Mohaddesi, A., Erfani, R., Sharifi, P., Aminpanah, H. and Abbasian, A. 2017. Studying the relationships between yield and yield components and stability of some of rice genotypes using biplot method. Cereal Research 6 (4): 411-421. (In Persian with English Abstract).##Nili, A., Rabiei, B., Allahgholipour, M. and Ebadi, A. A. 2017. Assessing molecular diversity and genetic relationships among rice (Oryza sativa L.) varieties. Cereal Research 7 (1): 33-50. (In  Persian with English Abstract).##Onda, Y. and Mochida, K. 2016. Exploring genetic diversity in plants using high-throughput sequencing techniques. Current Genomics 17 (4): 358-367.##Rabiei, B. and Mohit, A. 2013. Analysis and interpretation of experimental designs in agricultural researches (with emphasis on SAS software). University of Guilan Press. (In  Persian). 430 p.##Rabiei, B., Valizadeh, M., Ghareyazie, B. and Moghaddam, M. 2004. Evaluation of selection indices for improving rice grain shape. Field Crops Research 89: 359-367.‏##Rahimi, M., Ramezani, M. and Rabiei, B. 2009. Identification of elite lines and hybrids of rice using factor analysis. Pajouhesh and Sazandegi 84: 78-85. (In  Persian with English Abstract).##Schlegel, R. H. 2009. Dictionary of plant breeding. CRC Press.##SES. 2005. Standard evaluation system for rice. International Rice Research Institute (IRRI), Philippines. 56 p.##Sharifi, P., Dehghani, H., Momeni, A. and Moghaddam, M. 2013. Study the genetic relations of some of rice agronomic traits with grain yield by using multivariate statistical methods. Iranian Journal of Field Crops Research 44 (2): 1-13. (In  Persian with English Abstract).##Siadat, S. A., Fathi, G., Hemaiaty, S. S. and Biranvand, M. 2004. Effect of planting dates on paddy yield and yield components in three rice cultivars. Iranian Journal of Agricultural Sciences 35: 234-242. (In  Persian with English Abstract).##Stoskopf, N. C., Tomes, D. T., Christie, B. R. and Christie, B. R. 2019. Plant breeding: Theory and practice. CRC Press.##Tabkhkar, N., Rabiei, B. and Sabouri, A. 2012. Genetic diversity of rice cultivars by microsatellite markers tightly linked to cooking and eating quality. Australian Journal of Crop Science 6 (6): 980-985.##Vejdan, R., Nematzadeh, Gh., Kiani, Gh., Ouladi, M. and Gholizadeh, A. 2015. Evaluation of genetic diversity of some rice restoration and maintenance cultivars using morphological traits. Proceeding of the 16th National Rice Conference, Feb. 15-16, 2015, Sari, Iran. (In Persian).##Ulukapi, K. and Nasircilar, A. G. 2018. Induced mutation: Creating genetic diversity in plants. In: El-Esawi, M. (Ed.). Genetic diversity in plant species: Characterization and conservation. IntechOpen.##
تحقیقات غلات
دوره 10، شماره 1
خرداد 1399
صفحه 1-17

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار