ارزیابی روش های تولید برنج در استان گیلان با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تکنولوژی بذر دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تاکستان، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، تاکستان، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی مکانیک ماشین آلات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان

4 عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات برنج کشور

چکیده

جهت بررسی و انتخاب بهترین روش تولید برنج در استان گیلان، از بین روش­های سنتی، نیمه مکانیزه و مکانیزه از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. بدین منظور از داده­های به‌دست آمده از 25 کارشناس بخش کشاورزی و 18 کشاورز پیشرو استان گیلان در سال زراعی 1391 استفاده شد. در این روش ارزیابی، پنج معیار اصلی در نظر گرفته شد که شامل: 1- معیار زراعی 2- معیار مدیریت مصرف انرژی 3- معیار اقتصادی 4- معیار اجتماعی 5- معیار ارگونومیکی (آلودگی محیطی و راحتی کار در کشت) بودند. اساس کار این روش تعیین میزان اهمیت و رتبه­بندی معیارهای موثر در انتخاب بهترین روش تولید برنج از طریق تخصیص وزن نسبی به معیار­ها با توجه به نظرهای ارایه شده در پرسش نامه­ها بود. با استفاده از نرم افزار (Expert Choice) تحلیل سلسله مراتبی انجام گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل این بررسی با روش AHP نشان داد که در بین معیارهای مورد بررسی معیار ارگونومیکی بیشترین و معیار انرژی مصرفی کمترین اهمیت را برای کارشناسان و کشاورزان در بخش زراعت برنج دارد. در بین سیستم­های تولید برنج، روش مکانیزه با میانگین وزنی 347/0، مناسب­ترین روش تولید برنج است و روش نیمه مکانیزه با میانگین وزنی 329/0 و روش سنتی با میانگین وزنی 324/0 به ترتیب در رتبه­های بعدی قرار داشتند. با این وجود نتایج حاصل نشان داد که تولید برنج به روش مکانیزه از لحاظ معیار اجتماعی نسبت به دیگر روش­ها از مقبولیت کمتری بین کشاورزان برخوردار است. این موضوع بیانگر این واقعیت است که تولید برنج در گیلان نیاز به همت بیشتر مسئولین دارد تا در مدیریت بهتر این روش و در صورت امکان با فرهنگ­سازی مناسب راهی برای افزایش استفاده از سیستم­های مکانیزه در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of rice production systems in Guilan province by using of Analytical Hierarchy Process (AHP)

نویسندگان [English]

  • Salar Monajem 1
  • Adel Ranji 2
  • Maryam Khani 3
  • Hamid Dorosti 4
1 Ph.D Student in Seed Technology, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2 Researchers and Elite Club, Takestan Branch, Islamic Azad University, Takestan, Iran
3 Graduate Student, Dept. of Mechanics Engineering of Agricultural Machinery, Islamic Azad University of Takestan
4 Staff Member, Rice Research Institute of Iran (RRII)
چکیده [English]

To evaluate and select the best system of rice production among traditional, semi-mechanized and mechanized systems, in Guilan province, the Analytical Hierarchy Process (AHP) was used. Hence the data obtained in 2012 from 25 agricultural experts and 18 pioneer farmers was used for analysis. For this method of evaluation, five main criteria considered were 1- Agronomic criteria 2- Energy criteria 3 - Economic criteria 4 - Social criteria 5- Ergonomic criteria (pollution and ease of cultivation). This technique determined and ranked the importance of criteria affecting on selection of best rice production system based on attributing relative weights to factors with respect to comments provided in the questionnaires. By using of software (Expert Choice) Analytical Hierarchy Process was done. The result of this survey by AHP techniques showed that Ergonomic criteria had the most and Energy criteria had the least importance for expert and farmer in rice production section. Between rice production systems, the mechanized system to 0.347 weighted average was the best rice production system and semi-mechanized system to 0.329 weighted average and traditional system to 0.324 weighted average was later respectively. However the result of AHP techniques showed that the mechanized system based on Social criteria was weak. It shows that rice production in the province of Guilan need to Authorities try for better management and if possible to establish cultural appropriate to increase the use of mechanized system be considered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Analytical hierarchy process
  • Energy
  • rice