شناسایی و اولویت‌بندی پیشران‌های اثرگذار بر تاب‌آوری شالیکاران استان گیلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

2 گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

3 دانش‌آموخته دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

4 استادیار، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

5 محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

6 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

مقدمه: مفهوم تاب‌آوری بر توانایی بقا و رشد در شرایط متغیر متمرکز است. تولید برنج در استان گیلان با مخاطره‌های زیادی در سامانه تولید، بازارهای محصول و نهاده مواجه است. طی سال‌های اخیر، کاهش رواناب ورودی از حوضه آبریز سفیدرود بزرگ و کم‌آبی، پایداری تولید برنج در این استان را تهدید کرده است. در این شرایط توجه به تاب‌آوری شالیکاران و برنامه‌ریزی مناسب برای شناسایی و اولویت‌بندی پیشران‌های اثرگذار بر آن ضروری است. ابعاد مختلف تاب‌آوری، شامل اقتصادی، اجتماعی، فنی و فیزیکی است که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفت. هدف از این مطالعه، شناسایی پیشران‌های مختلف به‌تفکیک برای هر یک از این چهار بعد و اولویت‌بندی آن‌ها با استفاده از نظر خبرگان نمونه بود.
مواد و روش‌ها: درخت تصمیم پژوهش با هدف اولویت‌بندی پیشران‌های مؤثر بر تاب‌آوری شالیکاران پس از جمع‌بندی یافته‌های پژوهش‌های قبلی و نظر خبرگان نمونه در قالب چهار معیار و 19 زیرمعیار طراحی شد. ابزار پژوهش پرسش‌نامه مقایسه زوجی بود که مشتمل بر پنج گروه مقایسه و 46 مقایسه زوجی است و توسط 10 نفر از خبرگان حوزه تاب‌آوری کشاورزی در دانشگاه گیلان، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان و مؤسسه تحقیقات برنج کشور تکمیل شد. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌های مرتبط با مقایسه‌های زوجی، فرایند سلسله مراتبی خاکستری مورد استفاده قرار گرفت. الگوریتم این فرایند در هشت مرحله اجرا با استفاده از نرم‌افزار MATLAB پیاده‌سازی شد. یافته‌های حاصل از این فرایند بر اساس مقدار شاخص ناسازگاری کم‌تر از 10 درصد اعتبار­سنجی شد.
یافته‌های تحقیق: نتایج این مطالعه نشان داد که معیار اقتصادی با وزن نسبی 60.30 درصد به‌عنوان مهم‌ترین پیشران تاب‌آوری شالیکاران در بین تمامی معیارهای درخت تصمیم بود. معیار فنی با وزن نسبی 20.71 درصد، معیار اجتماعی با وزن نسبی 12.44 درصد و معیار فیزیکی با وزن نسبی 6.55 درصد نیز به‌ترتیب در جایگاه‌های دوم تا چهارم قرار گرفتند. زیرمعیارهای اقتصادی شامل دارایی‌های خانوار شالیکار، درآمد و دارایی‌های شالیزار به‌ترتیب اولویت‌های اول تا سوم اهمیت را به‌خود اختصاص دادند. وزن‌های نهایی مرتبط با این سه زیرمعیار به‌ترتیب 19.43، 17.19 و 12.15 درصد بود که بیانگر اولویت بالای پیشران‌های اقتصادی در تاب‌آوری شالیکاران است. نتایج مربوط به رهیافت فاصله انحراف معیار از میانگین نشان داد که در مجموع سه زیرمعیار اقتصادی یاد شده دارای شدت اثرگذاری بسیار زیاد بر تاب‌آوری بودند. همچنین، زیرمعیارهای اقتصادی امور مالی، بودجه و یارانه‌ها به‌همراه زیرمعیار فنی دسترسی به نهاده‌ها به‌عنوان پیشران‌های دارای شدت اثرگذاری زیاد بر تاب‌آوری شالیکاران معرفی می‌شوند.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش اهمیت بالای معیار اقتصادی و زیرمعیارهای آن را بر تاب‌آوری شالیکاران استان گیلان نشان داد. از این‌رو، توجه به این پیشران‌ها و برنامه‌ریزی مناسب جهت بهبود آن‌ها باید در دستور کار مدیران استانی قرار گیرد. اتخاذ راهبرد متنوع‌سازی منابع درآمدی کشاورزان با استفاده از توسعه گردشگری و صنایع دستی روستایی و تمرکز بر ایجاد ناحیه‌های کارگاهی- خدماتی در مناطق روستایی در این خصوص راه‌گشا خواهد بود. برنامه‌ریزی برای بهبود سرمایه مالی و دارایی‌های شالیکاران نیز به‌عنوان مهم‌ترین پیشران تاب‌آوری باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین، با توجه به اینکه معیار فنی اهمیت بالایی در تاب‌آوری شالیکاران داشت، از این‌رو، بهبود دسترسی شالیکاران به نهاده‌ها و ترویج کاربرد بذرهای اصلاح شده و مقاوم توسط آن‌ها ضروری است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Identifying and prioritizing drivers affecting the resilience of paddy farmers in Guilan province

نویسندگان [English]

  • Mohammad Karim Motamed 1
  • Mohammad Kavoosi-Kalashami 2
  • Parisa Khaligh Khiavi 3
  • Fatemeh Ghorbani Piralidehi 4
  • Fatemeh Askary Bozayeh 5
  • Fatemeh Hoodneh Dafchahi 6
1 Associate Professor, Department of Agricultural Economics, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Rasht, Iran
2 Associate Professor, Department of Agricultural Economics, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Rasht, Iran
3 Graduate Ph. D., Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
4 Assistant Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Crop Sciences, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
5 Researcher ,Guilan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization(AREEO), Rasht, Iran
6 Graduate M. Sc., Department of Agricultural Economics, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Rasht, Iran
چکیده [English]

Introduction
The concept of resilience focuses on the ability to survive and grow in changing circumstances. Rice production in Guilan province faces many risks in the production system, product and input markets. During the recent years, the decrease of the runoff from the big Sefidroud basin and water deficit has threatened the sustainability of rice production in this province. In this situation, it is necessary to pay attention to the resilience of paddy farmers and to plan properly to identify and prioritize the drivers affecting it. Various dimensions of resilience, including economic, social, technical and physical, were considered in this study. The objective of this study was to identify different drivers separately for these four dimensions and prioritize them using the opinion of sample experts.
Materials and methods
The research decision tree was designed with the aim of prioritizing the drivers affecting on the resilience of paddy farmers after summarizing the findings of previous researches and the opinion of sample experts in the form of four criteria and 19 sub-criteria. The research tool was a pairwise comparison questionnaire consisting five comparison groups and 46 pairwise comparisons, which was completed by 10 experts in the field of agricultural resilience in the University of Guilan, Guilan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, and Rice Research Institute of Iran. The grey analytic hierarchical process was used to analyze the data related to pairwise comparisons. The algorithm of this process was implemented in eight steps using MATLAB software. The findings of this process were validated based on the incompatibility index value less than 10%.
Research findings
The results of this study showed that the economic criterion with a relative weight of 60.30% was the most important driver of paddy farmer’s resilience among the all criteria of the decision tree. Technical, social, and physical criteria with the relative weights of 20.71%, 12.44%, and 6.55%, respectively, were placed in the second to fourth ranks, respectively. The economic sub-criteria, including the assets of the paddy farmer family, income and assets of the paddy farm, were assigned the importance of the first to third priorities, respectively. The final weights related to the three mentioned sub-criteria were 19.43%, 17.19% and 12.15%, respectively, which indicates the high priority of economic drivers in the resilience of paddy farmers. The results of the distance of standard deviation from mean showed that the above mentioned three economic sub-criteria had a very high impact on resilience. Also, the economic sub-criteria of financial affairs and budget and subsidies along with the technical sub-criteria of access to inputs are introduced as drivers with high impact intensity on the resilience of paddy farmers.
Conclusion
The findings of the research indicated the high importance of economic criterion and sub-criteria on the resilience of paddy farmers in Guilan province. Therefore, attention to these drivers and proper planning to improve them should be on the agenda of provincial managers. Adopting the strategy of diversifying farmer’s income sources by using the development of tourism and rural handicrafts and focusing on the creation of workshop-service areas in rural regions will be a way forward in this regard. Also, planning to improve the financial capital and assets of paddy farmers as the most important driver of resilience should be considered. The technical criterion is also very important in the resilience of rice farmers. Therefore, it is necessary to improve the access of rice farmers to inputs and promote the use of modified and resistant seeds.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Experts
  • Grey analytic hierarchical process
  • Inconsistency ratio
  • Pairwise comparisons

مراجع

Aguilar, F., Hendrawan, D., Cai, Z., Roshetko, J., & Stallmann, J. (2022). Smallholder farmer resilience to water scarcity. Environment, Development & Sustainability, 24, 2543-2576. doi: 10.1007/s10668-021-01545-3.##Ashrafzadeh, A., & Janat Rostami, S. (2023). Analytical and strategic report on the state of management of water resources and uses in Guilan province/watersheds of the first and second degree (based on the results of existing and available studies and evaluation based on international reliable indicators). Executive Organization, University of Guilan. Regional Water Company of Guilan. [In Persian].##Adger, W. N. (2000). Social and ecological resilience: Are they related? Progress in Human Geography, 24(3), 347-364. doi: 10.1191/030913200701540465.##Akbarian Ronizi, S. R. & Ramezanzadeh Lasboyee, M. (2019). Farmer’s resilience against drought with an emphasis on economic factors and social capital in rural areas: A case study of Roniz in Estahban county. Journal of Rural Research, 10(2), 230-243. [In Persian]. doi: 10.22059/jrur.2018.230885.1090.##Avazpour, L., Ghorbani, M., & Erfanzadeh, R. (2018). Assessment of indicators influencing the resilience of rangeland users in arid areas (Case study: Hagh-o-Al-Khaje village, Meyami county, Semnan province). Iranian Journal of Range & Desert Research, 25(3), 465-474. [In Persian]. doi: 10.22092/ijrdr.2018.117787.##Anabestani, A., Javanshiri, M., Mahmoudi, H., & Darban Astaneh, M. (2018). Spatial analysis of villager’s resilience against environmental hazards (A case study of central district of Faruj county). Journal of Spatial Analysis Environmental Hazards, 5(1), 17-38. [In Persian]. doi: 10.29252/jsaeh.5.1.17.##Beyene, F., Senapathy, M., Bojago, E., & Tadiwos, T. (2023). Rural household resilience to food insecurity and its determinants: Damot Pulasa district, southern Ethiopia. Journal of Agriculture & Food Research, 11, 100500. doi: 10.36074/hrtfiise-monograph.2022.##Celik, M., Deha Er, I., & Fahri Ozok, A. (2009). Application of fuzzy extended AHP methodology on shipping registry selection: The case of Turkish maritime industry. Expert Systems with Applications, 36(1), 190-198. doi: 10.1016/j.eswa.2007.09.004.##Fatahi, S., Vahedi, M., Arayesh, M. B., & Eshraghi Samani, R. (2023). An assessment of farmer’s social resilience level in the face of water-based crises: The case of Haris county. Iranian Journal of Agricultural Economics & Development Research, 54(1), 107-129. [In Persian]. doi: 10.22059/IJAEDR.2022.338067.669128.##Giudice, G., Hanson, J., & Kontolemis, Z. (2017). Economic resilience in EMU. Quarterly Report on the Euro Area, 17(2), 9-15.##Ghiathvand, A., & Abdolshah, F. (2015). Indicators of economic resilience. Quarterly Journal of Trend, 22(71), 79-106. [In Persian].##Iversen, V., Kalwij, A., Verschoor, A., & Dubey, A. (2014). Caste dominance and economic performance in rural India. Economic Development & Cultural Change, 62(3), 423-457. doi: 10.1086/675388.##Jayadas, A., & Ambujam, N. (2021). Research and design of a farmer resilience index in coastal farming communities of Tamil Nadu, India. Journal of Water & Climate Change, 12(7), 3144-3158. doi: 10.2166/wcc.2021.076.##Jafari, M., Rezvani, M., Faraji Sabokbar, H., Ghaderi Masoom, M., & Darban Astaneh, A. (2020). Analysis of economic resilience of farmers to drought impacts (Case study: Rural settlements of Fasa county). Journal of Regional Planning, 10(39), 62-74. [In Persian]. dorl: 20.1001.1.22516735.1399.10.39.5.7.##Jamshidi, A., & Anabestani, A. (2020). Interpretive structural modeling of factors affecting the development of resilience to climate change (with emphasis on drought) of villagers in west of Urmia Lake. Arid Regions Geographic Studies, 11(42), 1-22. [In Persian].##Javadinejad, S., Dara, R., & Jafary, F. (2021). Analysis and prioritization the effective factors on increasing farmers resilience under climate change and drought. Agricultural Research, 10, 497-513. doi: 10.1007/s40003-020-00516-w.##Khaki Firouz, Z., Niknami, M., Keshavarz, M., & Sabouri, M. (2022). Drivers of farmer’s resilience to drought: A case of Sistan plain. Iranian Agricultural Extension & Education Journal, 18(1), 161-179. [In Persian]. dorl: 20.1001.1.20081758.1401.18.1.10.3.##Liu, D., Qi, X., Fu, Q., Li, Mo., Zhu, W., Zhang, L., Abrar Faiz, M., Imran Khan, M., Li, T., & Cui, S. (2019). A resilience evaluation method for a combined regional agricultural water and soil resource system based on Weighted Mahalanobis distance and a Gray-TOPSIS model. Journal of Cleaner Production, 229, 667-679. doi: 10.1016/j.jclepro.2019.04.406.##Meuwissen, M., Feindt, P., Spiegel, A., Termeer, C., Mathijs, E., De Mey, Y., Finger, R., Balmann, A., Wauters, E., Urquhart, J., Vigani, M., Zawalińska, K., Herrera, H., Nicholas-Davies, P., Hansson, H., Paas, W., Slijper, T., Coopmans, I., Vroege, W., Ciechomska, A., Accatino, F., Kopainsky, B., Poortvliet, M., Candel, J., Maye, D., Severini, S., Senni, S., Soriano, B., Lagerkvist, C., Peneva, M., Gavrilescu, C.,  & Reidsma, P. (2019). A framework to assess the resilience of farming systems. Agricultural Systems, 176, 102656. doi: 10.1016/j.agsy.2019.102656.##Nasrnia, F., & Ashktorab, N. (2021). Sustainable livelihood framework-based assessment of drought resilience patterns of rural households of Bakhtegan basin, Iran. Ecological Indicators, 128, 107817. doi: 10.1016/j.ecolind.2021.107817.##Regional Water Company of Guilan.  (2015). Retrieved February 13, 2024, from https://www.glrw.ir/.##Savari, M., Eskandari Damaneh, H., & Eskandari Damaneh, H. (2023). Effective factors to increase rural households' resilience under drought conditions in Iran. International Journal of Disaster Risk Reduction, 90, 103644. doi: 10.1016/j.ijdrr.2023.103644.##Spiegel, A., Slijper, T., De Mey, Y., Meuwissen, M., Poortvliet, M., Rommel, J., Hansson, H., Vigani, M., Soriano, B., Wauters, E., Appel, F., Antonioli, F., Gavrilescu, C., Gradziuk, P., Finger, R., & Feindt, P. (2021). Resilience capacities as perceived by European farmers. Agricultural Systems, 193, 103224. doi: 10.1016/j.agsy.2021.103224.##Sadeghloo, T., & Sojasi Qeidari, H. (2016). Ranking of effective factors for farmer resilience increasing against of natural hazards (with emphasis on drought) study area: rural farmer in Ijrud province. Journal of Geography & Environmental Hazards, 3(2), 129-154. [In Persian]. doi: 10.22067/geo.v3i2.29042.##Seyed Akhlaghi, S. J., & Taleshi, M. (2021). Rural resilience assessment in Hablehrood watershed with emphasis on drought. Journal of Watershed Engineering & Management, 13(1), 137-151. [In Persian]. doi: 10.22092/ijwmse.2020.126226.1647.##Sojasi Qeidari, H., & Yarahmadi, M. (2020). Analysis of resilience of villagers against the economic crisis caused by sanctions, case: villages of Binaloud county. Space Economy & Rural Development, 9(2), 199-226. [In Persian]. dorl: 20.1001.1.23222131.1399.9.32.10.5.##Vazirian, R., Karimian, A. A., Ghorbani, M., Afshani, S. A., & Dastorani, M. T. (2021). Measuring and evaluating the dimensions affecting the improvement of resilience of rural communities in the face of drought (Case study: Sabzevar county). Journal of Rural Research, 11(4), 630-645. [In Persian]. doi: 10.22059/jrur.2020.293441.1427.##Wassie, S., Mengistu, D., & Birlie, A. (2023). Agricultural livelihood resilience in the face of recurring droughts: Empirical evidence from northeast Ethiopia. Heliyon, 9, E16422. doi: 10.1016/j.heliyon.2023.e16422.##Walker, B., Holling, C. S., Carpenter, S. R., & Kinzig, A. (2004). Resilience, adaptability and transformability in social-ecological systems. Ecology & Society, 9(2),##Yeganeh, A., Shafiei, A., & Bokaie, A. (2022). Analysis of economic and social resilience of gardeners against drought and its effective factors (Case study: Central part of Malekan county). Journal of Geographical Studies of Mountainous Areas, 3(1), 161-178. [In Persian]. doi: 10.52547/gsma.3.1.161.##Yazdani, M. R., Tajadodi Talab, K., Hosseini, M., Ebadi, A., allah Gholipour, M., Majidi, F., Shokri Vahed, H., Allameh, A., Kavoosi, M., Shahdi, E., Asadi, R., Rezaei, M., Soltani, Sh., Yaghoobi, B., Yousefi, R., Khoshkdaman, M., Shahbazi, H., Adibi, Sh., & Alipour, F. (2022). Technical-executive manual for improving the water productivity of rice cultivation. Publication of Rice Research Institute of Iran. [In Persian].##Zareinejad, M., Kaviani, M., Esfahani, M., & Takamoli Masoule, F. (2014). Performance evaluation of services quality in higher education institutions using modified SERVQUAL approach with grey analytic hierarchy process (G-AHP) and multilevel grey evaluation. Decision Science Letters, 3, 143-156. doi: 10.5267/j.dsl.2013.12.002.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار